Απόψεις και στάσεις εκπαιδευτικών πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης σχετικά με την ενσωμάτωση του οπτικού γραμματισμού στην εκπαιδευτική διαδικασία

Jazyk: Greek, Modern (1453-)<br />Greek
Rok vydání: 2023
Předmět:
DOI: 10.26262/heal.auth.ir.346940
Popis: Η κυριαρχία της οπτικής κουλτούρας στη σύγχρονη κοινωνία έχει επηρεάσει τον τρόπο που οι μαθητές/-τριες επικοινωνούν κι αντιλαμβάνονται τον κόσμο, καθιστώντας τον οπτικό γραμματισμό απαραίτητο εφόδιο στην εκπαίδευση του 21ου αιώνα. Υπάρχει, λοιπόν, ανάγκη το περιεχόμενο και οι μέθοδοι διδασκαλίας να απαγκιστρωθούν από παραδοσιακές μονοτροπικές πρακτικές γραμματισμού και να εκσυγχρονιστούν προκειμένου να συμβαδίζουν με τις νέες και συνεχώς μεταβαλλόμενες κοινωνικές, πολιτισμικές και τεχνολογικές συγκυρίες. Μια σύντομη επισκόπηση της βιβλιογραφίας αναδεικνύει ότι ελάχιστες, σχεδόν μηδαμινές, είναι οι έρευνες που έχουν διεξαχθεί σχετικά με την ενσωμάτωση του οπτικού γραμματισμού στην εκπαιδευτική πραγματικότητα. Η παρούσα, λοιπόν, εργασία αποτελεί μια ποιοτική μελέτη που επιχειρεί να διερευνήσει τις αντιλήψεις των εκπαιδευτικών σχετικά με τον ρόλο του οπτικού γραμματισμού αλλά και να αναδείξει τις πρακτικές που ακολουθούν αναφορικά με την ενσωμάτωσή κι αξιοποίησή του στην εκπαιδευτική διαδικασία. Ως ερευνητικό εργαλείο αξιοποιήθηκαν οι ημι-δομημένες συνεντεύξεις σε 15 εν ενεργεία εκπαιδευτικούς πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης του κλάδου ΠΕ70, ενώ τα δεδομένα, που συλλέχθηκαν, αναλύθηκαν μέσω θεματικής ποιοτικής ανάλυσης. Αναδείχτηκε ότι η πλειονότητα των εκπαιδευτικών, παρά την έλλειψη σχετικής επιμόρφωσης, ήταν σε θέση να οριοθετήσει την έννοια «οπτικός γραμματισμός». Ακόμη, φάνηκε να αναγνωρίζει τις μεταβαλλόμενες ανάγκες της σημερινής, οπτικά προσανατολισμένης, γενιάς καθώς και την πολύπλευρη συνεισφορά του οπτικού γραμματισμού στη μάθηση αλλά και τη γενικότερη εξέλιξη των μαθητών/-τριών. Ωστόσο, από την ανάλυση των δεδομένων, αναδείχτηκε, επίσης, ότι οι περισσότεροι/-ες εκπαιδευτικοί παραμένουν προσκολλημένοι/-ες στην παραδοσιακή διδασκαλία και παρουσιάζουν μια επιδερμική ενασχόληση με τον οπτικό γραμματισμό, υιοθετώντας κοινότυπες κι επιφανειακές, ως επί το πλείστον, πρακτικές όσον αφορά την προσέγγιση και παραγωγή οπτικών πόρων, οι οποίες, όμως, δεν καθιστούν τους/τις μαθητές/-τριες οπτικά και κριτικά εγγράμματους/-ες. Τέλος, ελπιδοφόρο θα μπορούσε να θεωρηθεί το γεγονός ότι όλοι/-ες οι ερευνώμενοι/-ες ήταν σε θέση να προσδιορίσουν ποικίλους τρόπους με τους οποίους θα μπορούσε να υποστηριχτεί πρωτίστως η βαθύτερη κατανόηση και κατ’ επέκταση η αποτελεσματικότερη ενσωμάτωση του οπτικού γραμματισμού στην εκπαιδευτική διαδικασία, με την πλειονότητα να συμπεριλαμβάνει την επιμόρφωση στο αντικείμενο αυτό στις προτεραιότητές της.
The domination of the visual culture in our modern society has greatly influenced the way with which the students communicate and understand the world, imposing the visual literacy as a necessary qualification concerning the education of the 21st century. It is vital that the content and the teaching methods be unhooked from the traditional monomodal literacy practices and be modernized in order to go along with the new and ever-changing social, cultural and technological conditions. A short overview of the bibliography shows that there haven’t been many researches concerning the incorporation of the visual literacy in the educational reality. This work consists a qualitative study which tries to explore the conceptions of the teachers as far as the visual literacy is concerned and also to highlight their attempts to incorporate and apply it in the educational procedure. As a research tool, we have made a good use of the semi-structured interviews with 15 active teachers in the primary education (ΠΕ70) and the collected data have been analyzed through a thematical qualitative analysis. We have come to the conclusion that the majority of the teachers, regardless of their lack of relevant formation, were able to define the term of "visual literacy". They also seemed to recognize the changing needs of the modern, visually oriented, generation and the multifaceted contribution of the visual literacy to the learning and the general evolution of the students as well. However, from the analysis of the data, it also emerged that most teachers remain attached to the traditional way of teaching and they present a superficial engagement with visual literacy, adopting commonly used and superficial, for the most part, practices concerning the approach and production of the visual resources, which, however, are unable to make the students visually and critically literate. Finally, it’s hopeful the fact that all the interviewed were in the position to determine the various ways in which a deeper comprehension and, by extension, a more effective incorporation of the visual literacy in the educational process could be supported, including the majority which includes the formation of the subject one of its priorities.
Databáze: OpenAIRE
Externí odkaz: