| Popis: |
Η παρούσα διδακτορική διατριβή εξετάζει δύο ερευνητικά προβλήματα. Αρχικά, ασχολείται με το μεθοδολογικό πρόβλημα της δειγματοληψίας στις κοινωνικές επιστήμες αναπτύσσοντας μία νέα στατιστική τεχνική για την εύρεση του βέλτιστου μεγέθους του δείγματος (sample size) κάνοντας χρήση του συντελεστή αξιοπιστίας Cronbach’s alpha και της Μπεϋζιανής στατιστικής προσέγγισης στην περίπτωση της δειγματοληψίας κατά συστάδες. Ο καθορισμός του βέλτιστου δείγματος στις εμπειρικές κοινωνικές έρευνες, πέρα από την αυτονόητη σημασία του στον έλεγχο των θεωριών, αποτελεί ένα πολύ σημαντικό πρακτικό ζήτημα αφού είναι απαραίτητο το δείγμα να περιέχει επαρκείς πληροφορίες χωρίς όμως να γίνεται κατάχρηση «πόρων». Η προτεινόμενη προσέγγιση δίνει έμφαση στην εκτίμηση της πιθανότητας ο συντελεστής αξιοπιστίας μίας κλίμακας να υπερβαίνει μία προκαθορισμένη από τον ερευνητή τιμή. Επίσης, αφού η όλη διαδικασία γίνεται πριν από τη συλλογή των δεδομένων (πρώτα πρέπει να καθοριστεί το μέγεθος του δείγματος), ο υπολογισμός του βέλτιστου μεγέθους δείγματος περιλαμβάνει μόνο ορισμένες πληροφορίες της εκ των προτέρων κατανομής. Στη συνέχεια και με τη χρήση της νέας τεχνικής, διεξάχθηκε μία πανελλήνια έρευνα για την ανάλυση της επίδοσης των μαθητών στις εισαγωγικές εξετάσεις για την τριτοβάθμια εκπαίδευση σε σχέση με σχολικά και κοινωνικά χαρακτηριστικά. Η μελέτη της επίδοσης έγινε με τη βοήθεια ενός αντιπροσωπευτικού δείγματος από τα δημόσια λύκεια της χώρας. Τα δεδομένα περιείχαν πληροφορίες για τα κοινωνικά χαρακτηριστικά των μαθητών της τελευταίας τάξης του λυκείου αλλά και αρκετά στοιχεία για τις σχολικές μονάδες. Επίσης καταγράφηκε η επίδοση των μαθητών στις εισαγωγικές εξετάσεις για την τριτοβάθμια εκπαίδευση. Οι στατιστικές τεχνικές που χρησιμοποιήθηκαν ήταν περιγραφική ανάλυση, μοντέλα δομικών εξισώσεων και ιεραρχικά γραμμικά μοντέλα. Ως συνολικό συμπέρασμα προκύπτει ότι οι μαθητές με καλές επιδόσεις στις προηγούμενες τάξεις έχουν σημαντικές πιθανότητες καλής βαθμολογίας στις εισαγωγικές εξετάσεις για την τριτοβάθμια εκπαίδευση. Σε αυτό βοηθά η πρόσθετη βοήθεια για τα μαθήματα του σχολείου ενώ λιγότερο έντονη, αλλά πάντως υπαρκτή, είναι η επίδραση από την ύπαρξη μορφωμένων γονέων και της χρήσης πολιτιστικών αγαθών. Άλλοι παράγοντες που επηρεάζουν τη βαθμολογία των μαθητών στις απολυτήριες εξετάσεις είναι το φύλο και ο αριθμός των κατοίκων του τόπου μόνιμης κατοικίας ιδιαίτερα σε σχέση με το ποσοστό των αλλοδαπών μαθητών και την μετεκπαίδευση των εκπαιδευτικών. Τα παραπάνω συμπεράσματα πρέπει να αξιολογηθούν μέσα στο συγκεκριμένο χρονικό πλαίσιο της εκπαιδευτικής πορείας των μαθητών. Το «εξετασιοκεντρικό» ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα στην τελευταία τάξη του λυκείου δεν ευνοεί την κριτική θεώρηση και δημιουργική αναζήτηση της γνώσης όπου αναδεικνύονται οι τυχόν πολιτιστικές και κοινωνικές διαφορές αλλά αντιθέτως βοηθά στην εργαλειακή και εν πολλοίς «αυτοματοποιημένη» μεθοδολογία απόκτησης υψηλής βαθμολογίας. Περαιτέρω έρευνα είναι αναγκαία για τη μελέτη της υψηλής βαθμολογίας στις προηγούμενες τάξεις ενώ επίσης ενδιαφέρον αποτελεί και η μελέτη της συνολικής εκπαιδευτικής πορείας των μαθητών ιδιαίτερα μετά την είσοδο τους στην τριτοβάθμια εκπαίδευση όπου πιθανόν η επίδραση του πολιτιστικού και του κοινωνικού κεφαλαίου να είναι πιο καταλυτική |
