| Popis: |
Kazaskerlik, Osmanlı Devleti’nin ilk dönemlerinden itibaren ilmiye sınıfının mühim görevlerinden biri olmuştur. Osmanlı’nın erken dönemlerinde birden fazla olduğu anlaşılan kazaskerlerin daha sonra Rumeli ve Anadolu kazaskerliği olarak ikiye ayrıldığı görülmektedir. Klasik dönemde Divan-ı Hümayun üyesi de olan kazaskerler modern dönemde ilmiye sınıfının zirvesi olan şeyhülislamlıktan bir önceki basamakta yer almışlardır. Zaman zaman itibarında ve buna bağlı olarak yetkilerinde artışlar veya eksilmeler olan kazaskerlerin en bilinen görevleri kadılık makamının başında olması sebebiyle yargılama görevi, kadıları ve müderrisleri tayin, teftiş ve azl etmeleridir. Bu çalışmada rütbesi Anadolu kazaskerlerinden yüksek ve dolayısıyla ilmiye mesleğinin başı olan şeyhülislamlığa geçişte şansı daha fazla olan Rumeli kazaskerleri incelendi. Bu yapılırken kazaskerliğin itibarlı bir memuriyet haline geldiği Tanzimat döneminin zirvesi denebilecek Sultan Abdülmecid döneminde (1839-1861) kazaskerliğe başlayanlar seçildi. Prosopografi yöntemi kısmen kullanılarak kazaskerlerin aile bağları, ailelerin mesleki kökenleri yani sosyal kökenleri ortaya konuldu. Çoğu ilmiyeden ve önemli ailelere mensup kazaskerlerin yanında başka meslek guruplarından olduğu düşünülen ailelere sahip kazaskerlere de vurgu yapıldı. Ayrıca kazaskerlerin bu göreve tayinleri, görev süreleri ve görev sürelerinin uzatılması gibi konular incelendi. Tüm bunlar klasik ve modern dönem kazaskerlik yapısı karşılaştırılarak, farklılıklar ve benzerlikler ortaya konularak yapıldı. |
