| Popis: |
Στις 23 Νοεμβρίου του τρέχοντος έτους, το 2013, ο Σύλλογος "Ανάπλασις" θα έχει συμπληρώσει 127 χρόνια ζωής, με μικρά διαλείμματα, και ενεργού δράσεως στη θρησκευτική και κοινωνική ζωή, τόσο του εθνικού κέντρου των Αθηνών, όσο και συνολικά της πνευματικής κίνησης στην ελλαδική κοινωνία. Τα χρόνια αυτά, που ξεπερνούν έναν αιώνα, ξεκινούν το 19ο, καλύπτουν το σύνολο του 20ου και συνεχίζονται αισίως στον 21ο αιώνα. Είναι δηλαδή ο αρχαιότερος και μακροβιότερος Σύλλογος, αφού εκτείνεται σε τρεις αιώνες. Με τη μελέτη αυτή προσπαθήσαμε να σκιαγραφήσουμε και να παρουσιάσουμε τα πρώτα είκοσι χρόνια της προσφοράς του (1886-1906), όπως καταγράφονται στις στήλες του ομώνυμου περιοδικο , που εξέδιδε ο Σύλλογος, αλλά και όπως φαίνεται στα πρακτικά της συνεδρίασης του Διοικητικού Συμβουλίου της. Έτσι για να ολοκληρώσουμε σε σχέση με τα ερευνητικά ερωτήματα που τέθηκαν στην αρχή μπορούμε να συμπεράνουμε τα εξής: 1. Τα μέλη της «Αναπλάσεως», ως πρόσωπα που δρούσαν δυναμικά στην κοινωνία του εθνικού μας κέντρου κατά τις δύο πρώτες δεκαετίες της ζωής της, παρουσιάζουν ακραιφνή ορθόδοξη και εκκλησιαστική πίστη. Βρίσκονται πάντα υπερασπιστές της Εκκλησίας ως θεσμού και υποστηρίζουν, ως οργανικό της μέλος, την ορθόδοξη λατρεία. Αλλά αυτή η στάση δεν της στερεί το δικαίωμα που κληρονόμησε από τον πνευματικό γονέα της, τον Απόστολο Μακράκη, να στέκεται κριτικά απέναντι στα πρόσωπα που με το βίο τους δεν εναρμονίζονταν με την εκκλησιαστική ζωή. Θα πρέπει επίσης να σημειωθεί και να διευκρινιστεί, ότι τα δημοσιευμένα κείμενα που προέρχονταν από τον χώρο της Δύσης, δεν προβάλλονταν με σκοπό να αλλοιώσουν το ορθόδοξο δόγμα, αλλά για να τονίσουν την «ηθική» ζωή σε έναν χώρο που ζητούσε πρότυπα ορθού χριστιανικού βίου. Το στοιχείο αυτό όμως θα μπορούσε να εξελιχτεί και αρνητικά. Είναι γνωστό ότι στον Απόστολο Μακράκη και την «Ανάπλασιν» βυθίζουν τις ρίζες τους και οι λεγόμενες χριστιανικές οργανώσεις. Τέλος, πρέπει να σημειωθεί ότι η «Ανάπλασις», ως περιοδικό τώρα, με τις δημοσιεύσεις της, προέβαλλε προτάσεις και λύσεις στα μεγάλα προβλήματα της Εκκλησίας της Ελλάδος. Υπήρξαν ακόμη και περιπτώσεις στις οποίες δεν δίστασε να προβάλει πρόσωπα, που τα θεωρούσε κατάλληλα για να αναλάβουν επίσημο και ηγετικό ρόλο στα εκκλησιαστικά πράγματα μας. Όσον αφορά στους αιρετικούς, θα πρέπει να εξαρθεί η προσφορά του Συλλόγου με τα δημοσιεύματα στα τεύχη του περιοδικού όσων έχουν σχέση με την αποκάλυψη του νηφωνισμού, της αιρετικής αυτής απόκλισης, που είχε αρχίσει να εξαπλώνεται ραγδαία στις πόλεις της Πελοποννήσου αλλά και στο επίνειο του Πειραιά. Οι αναφορές της «Αναπλάσεως» έφεραν το ποθητό αποτέλεσμα, δηλαδή την εξάρθρωση της οργανωμένης αυτής αιρέσεως και την τελική καταδίκη των πρωταιτίων. Όμως, στην αποκάλυψη των φθονερών και ύπουλων σχεδίων των Ρωμαιοκαθολικών και Προτεσταντών ιεραποστόλων, τόσο στον ελλαδικό χώρο όσο και στο εκτός συνόρων ελληνισμό, η δράση της «Αναπλάσεως» είναι καταλυτική. Δημοσιεύει τα πονηρά σχέδια και τις μεθόδους, αποκαλύπτει τους δράστες και προτείνει μέθοδο αντιδράσεων. 2. Το δεύτερο ερώτημα της έρευνας αναφέρεται στην κοινωνική ζωή του νεοσύστατου ελληνικού κράτους και από την άποψη αυτή η «Ανάπλασις» πρωτοστατούσε στα προβλήματα που απασχολούσαν την κοινωνία. Ως προς το γλωσσικό, καταρχάς απέφυγε την καθαρεύουσα και τις αρχαιοπρεπείς προτάσεις, ενώ δημοσίευε άρθρα σε απλούστερη γλωσσική μορφή. Εξάλλου τα λογοτεχνικά κείμενα που δημοσίευε, διηγήματα, μυθιστορήματα και ποιήματα, ήταν γραμμένα σαφέστατα στη δημοτική μορφή της νεοελληνικής γλώσσας. Ως εκ τούτου, όταν προέκυψαν τα «ευαγγελικά» η «Ανάπλασις» βρέθηκε υποστηρικτής της βασίλισσας Όλγας και της μετάφρασης του Ευαγγελίου, το οποίο είχε εκπονήσει η γραμματέας της, Ιουλία Καρόλου. Αλλά και ο κ. Διαλησμάς, ηγέτης και ψυχή του Συλλόγου και του περιοδικού, δημοσίευσε το κατά Ματθαίον Άγιο Ευαγγέλιο.Την αργία τέλος της Κυριακής, που ως ιδέα είχε πρωτοεμφανιστεί στη Δύση, η «Ανάπλασις» την προέβαλε, την υποστήριξε με κάθε τρόπο και ανάγκασε το κράτος να την εφαρμόσει. 3. Τα μέλη, τέλος, της «Αναπλάσεως» ήταν ενεργά και δραστηριοποιημένα στην κοινωνία των Αθηνών των τελευταίων ετών του 19ου αιώνα και των αρχών του 20ου αιώνα. Μέσα στον Σύλλογο και από τις στήλες του περιοδικού μπορούμε με βεβαιότητα να πούμε ότι ανδρώθηκε η νεοελληνική ορθόδοξη θρησκευτική διανόηση. |
