| Popis: |
Problem Durumu: Literaturde, ogrencilerin tutumlari konusunda cok sayida nicel calismalar vardir ve calismalarin sonuclari, ogrencilerin onemli ve artan oranda fen bilimleri ile ilgilenmedigini ve fen bilimlerine yonelik negatif tutuma sahip oldugunu ortaya koymustur. Pek cok ogrencinin, bilimsel arastirmaya devam etmelerini engelleyen, fen bilime karsi olumsuz duygu ve tutumlari vardir. Egitim ile ilgili arastirma verilerinde genellikle ic ice gruplanmis bir yapi vardir. Her ogrenci bazi okullarda veya siniflarda gruplanmis olabilir. Bunun yani sira, bu okullar ya da siniflar, il, bolge ya da ulke gibi baska herhangi bir lokasyonda gruplanmis olabilir. Bu hiyerarsik (asamali) veriler geleneksel dogrusal modelle analiz edilirse, ozellikle gozlemin bagimsizligi gibi temel varsayimlarin bir kismi ihlal edilir. Veri asamali dogrusal modelleme yontemi (HLM) kullanilarak analiz edildiginde her grup kendi alt modelleri ile temsil edilmektedir. Bu alt modeller ayni seviyedeki degiskenler arasindaki iliskilerle beraber, bu seviyedeki degiskenlerin diger seviyedekilere olan etkisini de ortaya koymaktadir. Bu nedenle HLM, arastirmacilar icin hiyerarsik yapiya sahip verilerdeki iliskileri tanimlamak icin daha guvenilir bir istatistiksel tekniktir. Ogrencilerin hem okul hem de ogrenci duzeyindeki ozelliklerini goz onunde bulundurarak fen bilimine yonelik tutumlarini yordayan faktorler ile ilgili sinirli sayida calismalar bulunmaktadir. Arastirmanin Amaci: Bu calismanin amaci ogrencilerin fen bilimlerine yonelik tutumlarini yordayan okul ve ogrenci duzeyindeki faktorleri belirlemektir. Arastirmanin Yontemi: Bu calismanin deseni temel olarak kesitsel ve korelasyonel bir arastirmadir. Bu calismada uygun ornekleme yontemi kullanilmis ve bu calismanin orneklemini Turkiye'nin farkli okul ve sehirlerindeki 2975 ilkogretim ogrencisi olusturmustur. Veri toplama araclari olarak fen bilimleri ile ilgili tutum olcegi, ogrenme yaklasimi olcegi, basari motivasyon olcegi, ve okul ozellikleri anketi kullanilmistir. Veri analizinde asamali dogrusal modelleme(HLM) kullanilmistir. Arastirmanin Bulgulari: Bu calisma, ogrencilerin fen bilimlerine yonelik tutumlari ve ilgili yordayici degiskenler hakkinda genel bir bakis sunmaktadir. Asamali dogrusal modelleme sonuclari farkli okullardaki ogrencilerin fen bilimlerine yonelik tutumlari anlamli duzeyde farkliliklar gosterdigini ortaya koymustur. Ogrencilerin tutumlari bakimindan okullar arasinda olan bu farkin okulla ilgili faktorler, sinifla ilgili faktorler, ogretmenle ilgili faktorler, ogrencilerle ilgili faktorler gibi bir cok yordayicisi olabilir. Bu calismada okul ve ogrenci duzeyindeki faktorler incelenmis ve sonuclar tartisilmaya calisilmistir. Calismanin sonuclari okul ozellikleri ile ilgili degiskenler acisindan incelendiginde kadin fen ogretmenlerinin orani, fen siniflari arasinda beceri gruplamasi, okulun fiziki altyapisinin kalitesinin modele anlamli bir katkisi olmamakla birlikte, okulun egitim kaynaklarinin kalitesi, ogrencilerin fen bilimine yonelik tutumlarina anlamli bir katkida bulunmustur.Bu calismada okuldaki egitim kaynaklarinin kalitesi olarak, ogretim materyalleri, fen laboratuar ekipmani ve materyalleri, egitim amacli bilgisayarlar, kutuphane materyalleri, gorsel-isitsel kaynaklar ele alinmistir. Calismanin sonuclari okullarin egitsel kaynaklari ne kadar yeterli ise, ogrencilerin fen bilimine yonelik tutumlarinin o kadar olumlu oldugunu gostermektedir. Ogrencilerin tutumlari ailelerin sosyoekonomik durumu ve egitim duzeyi, acisindan degerlendirildiginde ailelerin sosyoekonomik durumu ve ailelerin egitim duzeyi, ogrencilerin fen bilimime yonelik tutumlarina anlamli olcude katkida bulunmamistir. Calismanin sonuclari ogrenci ozellikleri ile ilgili degiskenler bakimindan incelendiginde ise cinsiyetin modele anlamli bir katkisinin olmadigi, sinif duzeyi ve fen basarisinin ise ogrencilerin fen bilimlerine yonelik tutumlarina anlamli duzeyde katki sagladigi belirlenmistir. Fen basarisi ogrencilerin fen bilimlerine yonelik tutumlarina pozitif duzeyde anlamli katki saglarken, sinif duzeyi degiskeni ogrencilerin fen bilimlerine yonelik tutumlarina negatif duzeyde anlamli katki saglamistir. Yani ogrenci basarisi arttikca ogrenciler fen bilimlerine yonelik daha olumlu tutum sergilerken, sinif duzeyi arttikca ogrenciler fen bilimlerine yonelik negatif tutum gostermektedirler. Bunun yanisira ogrenci duygulari ve okul disi faaliyetlerle ilgili faktorler goz onunde bulunduruldugunda ogrencilerin fen bilimleri ile ilgili makaleler veya kitaplar okuyup okumadiklari, fen bilimleri ile ilgili internet sitelerinden yararlanip yararlanmadiklari, fen bilimleri ile ilgili fikirlerini aileleri ile paylasip paylasmadiklari.gibi degiskenler ogrencilerin fen bilimlerine karsi tutumlarina olumlu katkilar saglanmistir. Ogrencilerin ogrenme ve motivasyonla ilgili ozellikleri incelendiginde bu degiskenlerden, oz-yeterlik ve anlamli ogrenme yaklasimi ogrencilerin fen bilimlerine karsi tutumlarina olumlu duzeyde katki saglarken, ezbere ogrenme yaklasimi ise ogrencilerin fen bilimlerine karsi tutumlarini negatif duzeyde yordamistir. Sonuc ve Oneriler Iliskisel calismalarda daha guvenilir sonuclar elde etmek icin hiyerarsik yapida veriler kullanildiginda HLM gibi gozlemlerin bagimsizligi varsayimini ihlal etmeyen teknikler kullanilmalidir. Bu calismadada goruldugu gibi farkli okullar siniflar ve ogretmenler ile ilgili farkli ozellikler ogrencilerin fen bilimlerine yonelik tutumunu farkli sekillerde etkileyebilir. Bu calismada ogrencilerin fen bilimlerine yonelik tutumlari okullar arasinda farklilik gostermektedir. Okul ve ogrenci ozellikleri ile ilgili degiskenler ogrencilerin fen bilimlerine yonelik tutumlarini farkli duzeylerde yordadigi sonucuna ulasilmistir. Bu calismanin sonuclari gostermektedirki, ogrencilerin ailelerinin sosyoekonomik duzeyi ve egitim duzeyinden bagimsiz olarak okullarin egitim kaynaklarinin kalitesi ne kadar gelismis olursa ogrenciler fen bilimlerine yonelik o kadar olumlu tutum gelistirmektedirler. Ailenin sosyoekonomik durumu cok iyi olmasa bile okullar ogretim materyalleri (or. Ders kitaplari), fen laboratuar ekipmani ve materyalleri, egitim amacli bilgisayarlar, kutuphane materyalleri, gorsel-isitsel kaynaklarini arttirirlarsa ve gelistirirlerse, yani zengin ve aktif bir ogrenme ortami olustururlarsa ogrenciler fen bilimlerine yonelik olumlu tutum gelistirebilirler. Ogretmenler ogrencileri bilgisayar labaratuvarlarinda fen bilimleri ile ilgili internet sitelerinden yararlanarak arastirmalarini yapabilmeleri konusunda cesaretlendirmeliler ve onlara arastirma yapmaya yonlendirecek projeler vermelidirler. Ogretmenler ogrencilerin kendilerinin yaptiklari arastirmalara ve projelere deger vererek onlarin ozguvenlerini arttirmalilar. Ogrencilerin sinif seviyesi yukseldikce fen e yonelik olumsuz tutuma sahip olmaktadirlar. Ogrenciler coktan secmeli soru tipinde olan liselere giris sinavlarina calisirken bilgileri ezberleme yolunu tercih etmektedirler, bu da fen e yonelik tutumu olumsuz bir sekilde etkilemektedir. Fen Bilimleri programimiz arastirma sorgulama temelli ogretimi temel almaktadir. Bu nedenle ogretmenlerimiz ogrenciyi anlamli ogrenmeye sevk eden, ezbere ogrenme den uzaklastiracak sekilde ogretim tasarlamaya ozen gostermeli, ve coktan secmeli sinavlardan ziyade performans degerlendirmeyi temel alan olcme degerlendirme yontemlerini tercih etmelidirler. Ogretmen hem sinavlarda hemde ogretim surecindeki sorularinda bilgiyi bilmek yerine bilgiyi nasil kullanacagini bilecegi mantiksal dusunme yetenegini gelistirecek sekilde sorular sormaliki hem ogrenci anlamli ogrenmeyi tercih etsin, hemde ezberleyerek ogrenmekten uzaklassin. Ogrencilerin fen bilimlerine yonelik tutumlarini inceleyen cok sayida nicel arastirma mevcuttur, ogrencilerin feni sevmelerinin veya sevmemelerinin nedenlerini daha detayli inceleyebilmek icin bu konuda nitel arastirmalar da yapilmalidir. |
