| Popis: |
Obsesif kompülsif bozukluğu (OKB) açıklamaya dönük çok sayıda model mevcuttur. Bu modellerden biri de üstbilişsel kurama dayanmaktadır. Yenilikçi bir bakış açısı getiren bu modele göre OKB'yi değerlendirmek için kullanılabilecek bazı ölçekler geliştirilmiştir. Bu bağlamda, yapılan çalışmada Düşünce Kaynaşması Ölçeği (DKÖ), Ritüeller Hakkındaki İnanışlar Ölçeği (RHİÖ) ve Durdurma İşaretleri Ölçeği'nin (DİÖ) Türkçe sürümlerinin geçerlilik ve güvenilirliği incelendi. Çalışmaya 140 üniversite öğrencisi katıldı. Katılımcılardan Düşünce Kaynaşması Ölçeği (DKÖ), Ritüeller Hakkındaki İnanışlar Ölçeği (RHİÖ) ve Durdurma İşaretleri Ölçeği'nin (DİÖ) yanı sıra Obsesif Kompülsif Envanter (OKE), Düşünce Eylem Kaynaşması Ölçeği (DEKÖ), Obsesif İnançlar Ölçeği (OİÖ) ve Penn Durumluk Endişe Ölçeği'ni (PDEÖ) doldurmaları istendi. Yapılan faktör analizi neticesinde DKÖ ve RHİÖ üç faktörlü, DİÖ’nün ise tek faktörlü yapıdan oluştuğu belirlendi. DKÖ için Cronbach α = 0.883 (alt ölçekler için Cronbach α = 0.751-0.858), RHİÖ için Cronbach α = 0.856 (alt ölçekler için Cronbach α = 0.737-0.885) ve DİÖ için Cronbach α = 0.941 hesaplandı. Düzeltilmiş madde toplam korelasyonu (DMTK) değerleri, DKÖ için 0.281-0.702, RHİÖ için 0.324-0.730 ve DİÖ için 0.669-0.788 arasındaydı. Faktörlerin özdeğerleri DKÖ için 5.856, 1.660 ve 1.115, RHİÖ için 4.800, 1.742 ve 1.222, DİÖ için 7.300 idi. Bu faktörler toplam varyansın DKÖ için %61.6'sını, RHİÖ için %64.7'sini ve DİÖ için %60.8'ini açıklıyordu. Ölçeklerin diğer OKB'yi değerlendiren ölçeklerle korelasyonu değerlendirildi. (OKE için r = 0.167- 0.456, DEKÖ için r = 0.248-0.389, OİÖ için r = 0.321-0.460, PDEÖ için r = 0.206-0.258). Ölçeklerin OKB olan ve olmayan grupları başarıyla ayırt edebildiği görüldü (d = 0.43-0.88). Mevcut bulgular, üstbilişsel modele göre OKB değerlendirmesinde kullanılan DKÖ, RHİÖ ve DİÖ'nün Türkçe sürümlerinin geçerli ve güvenilir olduğunu göstermiştir. |
