| Popis: |
Με βάση τις γραμματειακές πηγές και τη σύγχρονη βιβλιογραφία, προχωρήσαμε στη συγγραφή συνθετικής μονογραφίας περί του προσώπου και του έργου ενός αγίου της Ορθοδόξου Εκκλησίας, του πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Ευθυμίου Α΄ (907-912). Επανεξετάσαμε, τη χρονολογία γέννησης του Ευθυμίου, την οποία και τοποθετούμε γύρω στο 832, καθώς και τον τόπο καταγωγής του, παρουσιάζοντας όλα εκείνα τα νέα στοιχεία, τα οποία συγκλίνουν υπέρ της καταγωγής του από τη Σελεύκεια της Ισαυρίας. Ο Λέων ΣΤ΄ ο Σοφός (866-912), έχοντας εκτιμήσει τις πνευματικές αρετές του τον επέλεξε από νωρίς ήδη για πνευματικό του πατέρα, ενώ πιθανόν αρχές του 889 του προσέφερε το αξίωμα του συγκέλλου. Μάλιστα, για να βρίσκεται εγγύτερά του, του ίδρυσε μονή στην περιοχή του Ψαμαθία κοντά στη μονή του Στουδίου. Εντούτοις οι σχέσεις των δύο ανδρών διαταράχθηκαν αρκετές φορές εξαιτίας της ιδιωτικής ζωής του αυτοκράτορα με συνέπεια τη δια περιορισμού δύο ετών ποινή του Ευθυμίου στη μονή του αγίου Διομήδους. Η μη αποδοχή από τον πατριάρχη Νικόλαο Α΄ Μυστικό (901-907) του τετάρτου γάμου του Λέοντα ΣΤ΄, καθώς και η κατ’ παρέκκλιση ανάμειξή του στην πολιτική, τον οδήγησαν σε παραίτηση και άνοδο του Ευθυμίου στον πατριαρχικό θώκο (Φεβρουάριος του 907). Η πατριαρχία του Ευθυμίου διήρκησε μέχρι και το Μάιο του 912 όποτε και καθαιρέθηκε από τον επανελθόντα Νικόλαο Α΄ (912-925). Ο ανταγωνισμός μεταξύ των υποστηρικτών του Ευθυμίου και εκείνων του Νικολάου, οδήγησε την Εκκλησία σε σχίσμα, το οποίο έληξε με τη λεγόμενη ενωτική σύνοδο του 920. Το υπόλοιπο της ζωής του το πέρασε στη μονή του Αγαθού, όπου και εκοιμήθη στις 5 Αυγούστου του 917, αφού πρώτα είχε συμφιλιωθεί με το Νικόλαο Α΄. Η ορθόδοξη Εκκλησία τον έχει κατατάξει μεταξύ των αγίων της, τιμώντας τη μνήμη του στις 5 Αυγούστου. Ο Ευθύμιος υπήρξε συγγραφέας ενός εγκωμίου στον απόστολο Θωμά (6 Οκτ.)-BHG 1844a και ενός λόγου στα Εισόδια της Θεοτόκου (21 Νοεμ.)-BHG 1112q. Επίσης, υπό το όνομα του σώζονται τρία εγκώμια στη Σύλληψη της αγίας Άννης (9 Δεκ.)-BHG 134a-c, καθώς και ένα εγκώμιο στην κατάθεση της Τίμιας Ζώνης της Υπεραγίας Θεοτόκου (31 Αυγ.)-BHG 1138. Προσέτι, σύμφωνα με το Βίο του ο Ευθύμιος υπήρξε συγγραφέας ενός εγκωμίου στο μάρτυρα Πέτρο επίσκοπο Γορδορυνίας, ενός δεύτερου στον άγιο Κλήμη επίσκοπο Αγκύρας (23 Ιαν.), ενός Τυπικού, μίας Διαθήκης και πλήθους ακόμη εγκωμιαστικών λόγων, ύμνων και επιστολών που είτε δεν έχουν διασωθεί, είτε δεν έχουν ανευρεθεί. Στα αμφιβαλλόμενα έργα του Ευθυμίου εντάσσονται ένα εγκώμιο στον άγιο Ιερόθεο (4 Οκτ.)-BHG 751, μια συνοπτική έκθεση των γεγονότων των επτά Οικουμενικών συνόδων και της φωτιανής ενωτικής συνόδου (879-880) και δύο κανόνες. Στην περίπτωση, μάλιστα, του ενός εκ των δύο κανόνων, του Παρακλητικού, τα ερευνητικά αποτελέσματα είναι ιδιαιτέρως ενδιαφέροντα. Τα εγκώμια στην αγία Μαρία την Αιγυπτία (1 Απρ.)-BHG 1044e και στον άγιο Θεόδωρο Στρατηλάτη (8 Ιουν.)-BHG 1753b υπό το όνομα Ευθυμίου πρωτοασηκρήτη ανήκουν σε ένα δεύτερο Ευθύμιο, τον πρωτοασηκρήτη, έργο του οποίου είναι και ένας κανόνας. |
