| Popis: |
Ballıbabagiller (Lamiaceae/Labiatae) ailesi nane, biberiye, kekik, mercanköşk, lavanta ve adaçayı gibi en fazla ticari olarak kullanılan türleri içerir. Bu türler genellikle et yemekleri, sucuk, deniz ürünleri, güveçler, salatalar, konserve yiyecekler, soslar ve çorbalarda lezzet verici olarak kullanılır. Bu çalışmada, Akseki-İbradı-Manavgat (Antalya) ilçelerinde yayılış gösteren Lamiaceae ailesine ait türlerin çeşitliliği ile bunların bölgedeki ve kaynaklardaki etnobotanik kullanımları sunulmuştur. Çalışma alanında, Lamiaceae’nin 27 cinsine ait 149 takson (131 tür) tespit edilmiştir. Bunlardan 50 takson (%33.56) Türkiye’ye özgü olan endemik bitkilerdir. Yöre halkı, kullanacakları türleri doğal popülasyonlardan toplayıp genellikle güneş altında veya gölge yerlerde kurutmaktadır. Yöre halkı, başlıca kuru Origanum onites (Türk Kekiği)’i tüketir ve satar. Yüksek yağ verimi ve etkinliği nedeniyle geleneksel olarak Origanum majorana (Akkekik)’dan damıtma ile yağ elde edilmektedir. Elde edilen bitkisel ürünler, yöre halkı tarafından şiddetli öksürük, kronik soğuk algınlığı, yaralar, mide-bağırsak bozuklukları ve cilt problemleri gibi çeşitli hastalıkların tedavisinde kullanılmaktadır. Bitki örneklerinin aşırı bir şekilde doğadan yabanıl populasyonlardan toplanması türlerin genetik erozyona uğramasına sebep olabilir. Doğal popülasyonların sürdürülebilirliğini sağlamak için, in situ ve ex situ koruma yöntemleri gibi farklı genetik kaynak koruma programları uygulanmalıdır. |
