| Popis: |
Part of Turkic tribes which have moved from Turkestan, having united with other various Turkic tribes have vreated the Kazakh state which became one of leading Powers of Turkestan and which later paid much for independence. There were hard times throughout history of Kazaks, such as the Jungarian invasion and the Russian colonialism rebellious Kazakh leaders added more to the problems in difficult times. Division of Kazakhs into the Juz system, and c ollisions and disagreements with the other Turkic Peoples caused often foreigninterventions and invasions. The Jeltoqsan or December of 1986 wereriots that took place in Almaty in Kazakhstan in response to GeneralSekretary Mikhail Gorbachevs dismissal of Dinmukhamed Konayev, theFirst Secretary of the Communist Party of Kazakhstan and an ethnicKazakh, and the subsequent appointment of Gennady Kolbin, anoutsider from the Russian SFRR Demonstrations started in the morningof 17 December 1986 as an initial number of 200-300 studentsgathered in front of Central Comitte Building. December 18 KGB weredispatched to break up the demonstration. That uprising in Almaataand in other Kazakh cities was the first big bang that undermined theSoviet federal structures and social fabric. After these protests the mythof the fraternal unity and brotherhood of the Soviet peoples fell apart ina matter of a few years. In last quarter of the 20 th century the entireKazakh people, together with the other peoples enduring the power ofSoviets, rose against the foreign administration The result was indeedfruit of the centuries long efforts and struggles. History of The Kazakhsfor last century woul reveal the heroic past of this people. In this article,it is considered national and regional conflicts the reasons andconsequence. Türkistan’dan göç eden Türk kavimlerinin bakiyeleriyle sonradan buraya gelen muhtelif Türk boylarının birleşmesiyle oluşmuş bir Türk toplumu olan Türkistan’ın ocak ağası sayılan Kazak Türkleri, bağımsız yaşamak için çok büyük bedel ödemek zorunda kalmışlardır. Kazakların tarihinde Kalmuk ve Rusların saldırı ve işgalleri büyük yer tutmaktadır. Büyük güçlerin güdümüne giren ihtiraslı Kazak hanlarının isyan ve saldırıları da Kazakları çok uğraştırmıştır. Kazakların ordalara/cüzlere bölünmeleri veya diğer Türk tayfaları ile çekişmeye, didişmeye girmeleri her defasında hasım güçlerin istilasını getirmiştir.1986 Aralık ayaklanması ya da Jeltoksan, Mihail Gorbaçev’in Kazakistan Komünist Partisi Birinci Sekreteri Dinmuhamed Konayevi görevinden alarak onun yerine dışarıdan Rusya Sovyet Federatif Cumhuriyetinden Gennady Kolbin’i atamasıyla 17 Aralık 1986 sabahında ayaklanma başladı. Gösterilerin başlangıcında Merkezi Komite Binası önünde 200-300 öğrenci toplandı. 18 Aralıkta KGB orduları gösteriyi dağıttılar. 2000 den fazla insan yakalanarak tutuklandı, yüzlerce insan yaralandı ve en az 3 kişi öldürüldü. Almaata’da gerçekleşen gösteriler diğer Kazak şehirlerinde Sovyetlerin federal yapısını zayıflatacak ve sosyal yapıyı sarsacak ilk büyük patlama idi. Protestoların ardından Sovyetlerin kardeşlik ve birliktelik üzerine inşa edildiğine dair efsane birkaç yıl içinde paramparça olacaktı. 20. yüzyılın son çeyreğinde bütün Kazak halkının Sovyet hâkimiyetindeki diğer halklarla birlikte bağımsızlık mücadelesi başlatmaları ve başarıya ulaşmaları asırlardır ödenen bedellerin semeresidir denilebilir. Kazakların son yüzyıllık tarihi okunduğunda kahraman geçmişleri ortaya çıkacaktır. Bu makalede bu milli ve bölgesel ayaklanmanın neden ve sonucu anlatılmıştır. |
