| Popis: |
YÖK Tez No: 588004 Bu çalışmada, kıyısal ekosistemde başlıca kirlilik kaynağı olan makro ve mesoplastiklerin olası ulaşma yolları, İstanbul sahili özelinde irdelenmiştir. Marmara Denizi'ne kıyısı olan ve yaklaşık 15 milyon nüfusu barındıran İstanbul sahillerinde, rekreasyonel olarak sıkça kullanılan 4 farklı kumsal çalışma alanı olarak seçilmiştir. Plastik atıklar, makro ve mesoplastik türlerine göre ayrılarak; ağırlık, uzunluk, renk gibi parametreler göz önüne alınarak sınıflandırma yapılmıştır. Elde edilen veriler ilaveten plastik atıkların kumsallardaki dağılımındaki mevsimsel farklılıklar belirlenmeye çalışılmıştır. Multidisipliner bir çalışma olması ve farklı disiplinleri bir araya getiren verilerin hem nicel hem nitel özelliklerini ele alabilmesi özelinde, Coğrafi Bilgi Sisteminden (CBS) ve İnsansız Hava Araçları (Drone)'ndan yararlanılmıştır. Çalışma sonuçları incelendiğinde, Florya Plajı'nın sadece yaz mevsiminde kullanılıyor oluşu mevsimsel olarak farklılığı ortaya koymuştur. Selimpaşa, Kumburgaz ve Büyükçekmece Plajları 4 mevsim kullanıma açıktır ancak insan baskısı ve mevsimsel şartlar farklı sonuçların alınmasına neden olmaktadır. Bu genel sonuçlara göre, kumsallardan toplanan makroplastiklerin toplam ağırlıklarına ait en yüksek ve en düşük değerler ilkbahar mevsiminde; 69,61 gr ile Florya plajında ve 8,64 gr ile Kumburgaz plajında belirlenmiştir. Mesoplastik atıklar yönünden ise kış mevsiminde tespit edilen ortalama değerler, en yüksek 23,38 gr ile Florya plajında iken, en düşük değer 1,99 gr ile Kumburgaz plajında bulunmuştur. İstasyonlardan toplanan mesoplastik boyutları yaz, sonbahar ve kış mevsimleri için her dört plajda da çok büyük farklılık göstermemesine rağmen, ilkbaharda Kumburgaz Plajında mesoplastik boyutları hızla artmakta olduğu görülmüştür. Bunun nedeni, her dört alana da yaz sonundan itibaren plastik girişi devam etmektedir. Aksine Florya Plajında herhangi bir temizlik yapılmaması, Büyükçekmece Plajında da ilkbaharda tekrar temizliğe başlanması gösterilebilir. Bu tez ile makro ve mesoplastik atıklarla ilgili ortaya konan en önemli bir tespit; rekreasyonel amaçla kullanılan kumsallarda düzenli bir kontrol-izlem-denetim sisteminin yerleştirilmesi elzemdir. Yapılan takibin yalnızca plajlarda değil, denizle bağlantısı olan su kaynakları ve kıyısal alanlarında da devam ettirilmesi gereklidir. Ayrıca plastik atıkların kullanım sonrası sahiller başta olmak üzere kontrolü sağlanmalı, kaynağında azaltılmalı, ayrı toplanmalı ve geri dönüşümü sağlanmalıdır. In this study, the possible access routes of macro and mesoplastics, which are the main sources of pollution in the coastal ecosystem, have been examined on the coast of Istanbul. On the shores of Istanbul, which has a population of approximately 15 million and is located on the shores of the Marmara Sea, 4 different beaches, which are frequently used as recreations, have been selected as study areas. Plastic wastes are separated according to their macro and mesoplastic types; weight, length, and color parameters were taken into consideration. In addition, seasonal differences in the distribution of plastic wastes on the beaches were tried to be determined. Geographical Information System (GIS) and Drone (unmanned aerial vehicle) have been utilized in order to be a multidisciplinary study and to handle both quantitative and qualitative characteristics of the data combining different disciplines. When the results of the study were examined, the fact that Florya Beach was used only in the summer season revealed seasonal differences. Selimpaşa, Kumburgaz and Büyükçekmece beaches are open to use in 4 seasons but human pressure and seasonal conditions cause different results. According to these general results, the highest and lowest values of the total weight of the macroplastics collected from the beaches were determined in the spring season; 69,61 gr in Florya beach and 8,64 gr in Kumburgaz beach. In terms of mesoplastic wastes, mean values determined in winter were Florya beach with the highest 23,38 gr, and Kumburgaz beach with the lowest value was 1,99 gr. Although the mesoplastic dimensions collected from the stations did not show a great difference in all four beaches for summer, autumn and winter seasons, it was observed that mesoplastic sizes increased rapidly in Kumburgaz Beach in spring. This is due to the fact that plastic entry into all four areas continues since the end of summer. On the contrary, it can be shown that there is no cleaning in Florya Beach and cleaning in Büyükçekmece Beach in spring. In this thesis, the most important determination about macro and mesoplastic wastes; it is essential to establish a regular control-monitoring-control system on the beaches used for recreational purposes. The monitoring should be continued not only on the beaches but also on the water resources and coastal areas that are connected to the sea. In addition, the control of plastic wastes, especially on the coasts, should be ensured, reduced at source, collected separately and recycled. |
