| Popis: |
ÖZETVergilendirmede eşitlik, eşitlik ilkesinin vergilendirmeye ilişkin, yani vergilendirme ile ilgili normları uygulanma konusu olarak ele alan biçimidir. Devlet veya bu yetkiyi devletten devralmış kamu tüzel kişilerince bir kişi veya bir şey üzerine vergi koyulurken, diğer bir deyişle vergilendirme yetkisi kullanılırken eşitliğin gözetilmesi gereğini ifade eder. Bu “olması gereken”in hukuki açıdan gerçek anlamı ise eşitliğin ne olduğunun kavranmasıyla mümkündür.1982 Anayasası vergi ödevini düzenlediği 73. maddesinde vergilendirmede eşitlik ile ilgili özel bir hüküm içermez. Diğer taraftan, “Herkes, kamu giderlerini karşılamak üzere, malî gücüne göre, vergi ödemekle yükümlüdür” şeklindeki 1. fıkra hükmünü eşitlikle okuyabiliriz. Mali güç, bir özel ayırım ölçütü olarak, devletin mali, ekonomik ve sosyal amaçlarla yaptığı kamu giderlerini karşılamak için vergilendirme yetkisini kullanırken gözeteceği anayasal eşitlik ilkesinin, bu alanda yorumlanmasında karşılaşılan temel güçlüğün aşılmasını sağlar. Buna göre, mali gücüne göre, vergi ödeyen yükümlüler eşittir.Vergilendirmede eşitlik mali güç ölçütünün anayasal eşitlik ilkesiyle birlikte okunması suretiyle, Türk Hukukunda anayasal bir vergilendirme ilkesi niteliğini kazanmıştır. Nitekim Türk Anayasa Mahkemesi eşitlik ilkesini, çağdaş eğilimlere paralel olarak sadece şekli değil ama maddi eşitliği de gerektirir biçimde yorumlamış ve vergilendirmede maddi eşitliği sağlamada mali güç ölçütünü kullanmıştır. Ancak Anayasa Mahkemesinin bu tespitine rağmen mali güç ölçütünü isabetli bir biçimde uygulamadığı içtihatları mevcuttur. Diğer taraftan, yasama organı eşitlik ilkesine haklı neden gerekçesiyle birçok istisna getirirken, Anayasa Mahkemesi ölçülülük ilkesine sürekli başvurmak suretiyle yasa koyucu üzerinde genel denetim yetkisini kuramamıştır. Sonuç olarak, vergilendirmede eşitliğin uygulanmasında mali gücün daima esas alınması ve vergilendirmede eşitlik ilkesine getirilecek istisnaların haklı nedeninin daha sıkı denetlenmesi gerektiğini düşünmekteyiz. SUMMARYEquality in taxation is the form of equality concerning taxation. The principle of equality in taxation states the necessity of considering equality when the state or the public establishment that has the authority assesses taxes on a person or property, i.e. taking notice of equality when using the power of taxation. The way to understand the real legal meaning of this “necessity” is to comprehend equality itself.Section 73 of the 1982 Constitution regarding tax obligations does not imply a special rule concerning equality in taxation. On the other hand, the first article which states “It is an obligation for everyone to pay tax to compensate for public expenditure depending on their ability to pay” can be interpreted as a statement of the principle of equality. As a particular criterion of differentiation, ability to pay helps to resolve the main difficulty of interpreting constitutional equality that the state needs to take into consideration while using the power of taxation to compensate for public financial, economic and social expenditure . Based on this, taxpayers that pay tax according to their ability to pay are equal.Equality in taxation has been described as a constitutional taxation principle in Turkish Law as a result of reading the ability to pay criterion with the constitutional equality principle. As a matter of fact, the Turkish Constitutional Court has interpreted the principle of equality as not only procedural but also substantive equality in accordance with modern inclination and has applied the criterion of ability to pay to provide substantive equality. However, regardless of the Constitutional Courts establishing this, landmark cases exist that demonstrate that the ability to pay criterion has not been applied accurately. It also could not establish its general auditorial authority by applying the principle of proportionality to the legislative authority which permits exceptions to the principle of equality on the basis of rightful cause.As a result’ it is believed that ability to pay always has to be taken into consideration when applying the principle of equality in taxation and there needs to be more effective control of the rightful cause of the exceptions to the principle of equality in taxation. |
