Türkiye'de yapılan kalkınma planlarındaki kentleşme politikalarının değerlendirilmesi

Autor: Arslan, Cihan
Přispěvatelé: Yaman, Abdulsemet, Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı, Arslan, Cihan
Jazyk: turečtina
Rok vydání: 2016
Předmět:
Popis: Arslan, Cihan/Ardahan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi
Kent ve kentleşme kavramları, ülkelerin gelişmişliklerini gösteren ve aynı zamanda insanlarında gelişimini etkileyen önemli kavramlardır. Türkiye’deki kentleşme sürecine bakıldığı zaman, Cumhuriyet öncesinde Osmanlı ve Selçuklu zamanında tam anlamıyla kentleşmeye yönelik adım atılmadığı görülmektedir. Cumhuriyet sonrasında ise, sanayileşmeyle aynı döneme denk gelen kentleşme Türkiye’nin sermaye yetersizliği sebebiyle ikinci plana atılmıştır. Nihayet 1980 ve sonrası dönemde ise kentleşmeye gereken önem yavaş yavaş verilmeye başlanmıştır. Temel amacı ülkelerin gelişmesine katkıda bulunmak olan kalkınma planları ile kentleşme politikaları arasında amaç bakımından bir ilişki bulunmaktadır. Bundan dolayı kalkınma planlarındaki kentleşme politikalarının değerlendirilmesi, varsa eksikliklerin tespit edilmesi amaçlanmıştır. Bu bağlamda üç bölümden oluşan tez çalışmamızın birinci bölümünde kent, kentleşme, kentlileşme, Türkiye’de kentleşme süreci, kalkınma, kalkınma kavramları hakkında bilgi verilmiş, ikinci ve üçüncü bölümlerde ise, planlı dönemden günümüze kadar yapılan on kalkınma planında kentleşme politikalarına ne derece ve nasıl yer verildiği tarihsel, betimsel yöntemler kullanılarak ve literatür taraması yapılarak ortaya konulmaya çalışılmıştır. Sonuç kısmında ise, özellikle oluşturulan ilk beş kalkınma planında kentleşmeye ilgili yeteri kadar çalışma yapılmadığı görülmüştür. Daha sonra yapılan kalkınma planlarında ise, sürdürülebilirlik ilkesi göz ardı edildiği tespit edilmiştir. Bu politikaların daha etkili olabilmesi için önerilerde bulunulmuştur.
Concepts of city and urbanization are important concepts that show the level of development of a country, and that also affect the development of people at the same time. When the urbanization process in Turkey is examined, it can be seen that there are no decisive steps taken towards urbanization before the Republic during the Ottoman and Seljuk periods. After the Republic, urbanization which coincided with the industrialization period was neglected due to insufficient capital of Turkey. Finally after 1980, necessary emphasis was given to urbanization gradually. There is a relationship in terms of purpose, between development plans, the main purpose of which is to contribute to the development of countries and urbanization policies. Therefore, evaluation of urbanization policies in the development plan, and identification of the shortcomings, if there are any, is aimed. Within this context, in the first part of our thesis study consisting of three parts, information on the concepts of city, urbanization, being an urbanite, urbanization process in Turkey, and development has been provided; and in the second and third parts, how and to what degree urbanization policies were represented in the ten development plans that have been established since the planned period until today is demonstrated by using historical, descriptive methods and literature searches. In the conclusion part, it is seen that especially in the first five development plans, there are not enough studies on urbanization. In the latter development plans, however, it was found that the principle of sustainability was neglected. Recommendations have been made to make these policies more effective.
İÇİNDEKİLER ÖZET -- VI ABSTRACT -- VII KISALTMALAR -- VIII 1. GİRİŞ -- 1 1.1. Araştırmanın Konusu -- 2 1.2. Araştırmanın Önemi -- 2 1.3. Araştırmanın Amacı -- 3 1.4. Problem -- 3 1.5. Araştırmanın Sorunsalları -- 3 1.6. Araştırmanın Yöntemi -- 3 1.7. Araştırmanın Bilgi, Derleme ve İşleme Araçları -- 3 1.8. Araştırmanın Kavram Tanımları -- 4 BİRİNCİ BÖLÜM TÜRKİYE’DE KENTLEŞME SÜRECİ, KALKINMA PLANLARI VE KALKINMA PLANLARI İLE KENTLEŞME POLİTİKALARI ARASINDAKİ İLİŞKİ 1. KENT KAVRAMI -- 5 2. KENTLEŞME KAVRAMI -- 7 2.1. Kentleşmenin Nedenleri -- 8 2.1.1. Ekonomik Nedenler -- 8 2.1.2. Teknolojik Nedenler -- 8 2.1.3. Siyasal Nedenler -- 8 2.1.4. Sosyo-Psikolojik Nedenler -- 9 3. KENTLİLEŞME KAVRAMI VE KENTLEŞME POLİTİKALARI -- 9 3.1. Kentlileşme Kavramı -- 9 3.2. Kentleşme Politikaları -- 9 4. TÜRKİYE’DE KENTLEŞME SÜRECİ -- 11 4.1. Cumhuriyet Dönemi Öncesinde Kentleşme Süreci -- 11 4.1.1. Selçuklular Döneminde Kentleşme Süreci -- 11 4.1.2. Osmanlı Dönemi Kentleşme Süreci -- 12 4.2. Cumhuriyet Sonrasında Kentleşme Süreci -- 12 4.2.1. 1923–1950 Arası Dönemde Kentleşme Süreci -- 13 4.2.2. 1950-1960 Arası Dönemde Kentleşme Süreci -- 14 4.2.3. 1960-1980 Döneminde Kentleşme Süreci -- 14 4.2.4. 1980 ve Sonrası Dönemde Kentleşme Süreci -- 16 5. KALKINMA -- 17 5.1. Kalkınma Kavramı -- 17 5.2. Kalkınma Planları -- 18 5.3. Kalkınma Planları ve Kentleşme Politikaları Arasındaki İlişkisi -- 20 İKİNCİ BÖLÜM TÜRKİYE’DE YAPILAN BİRİNCİ- BEŞİNCİ (DAHİL) KALKINMA PLANLARI VE BU PLANLARDAKİ KENTLEŞME POLİTİKALARININ DEĞERLENDİRİLMESİ 1. BİRİNCİ BEŞ YILLIK KALKINMA PLANI (1963-1967) -- 22 2. İKİNCİ BEŞ YILLIK KALKINMA PLANI (1968 - 1972) -- 24 2.1. Bölgesel Gelişme -- 24 2.2. Şehirleşme -- 24 2.3. Yerleşme -- 25 2.4. Gecekondu Sorunu -- 26 3. ÜÇÜNCÜ BEŞ YILLIK KALKINMA PLANI (1973-1977) -- 26 3.1. Şehirleşme -- 27 3.2. Planlı Dönemdeki Gelişmeler -- 27 3.3. Uzun Dönemli Gelişme Yönü -- 28 3.4. Şehirleşme -- 29 3.5. Uzun Dönemli Gelişme Yönü -- 30 3.6. Çevre Sorunları -- 31 4. DÖRDÜNCÜ BEŞ YILLIK KALKINMA PLANI (1979-1983) -- 33 4.1. Kentleşme -- 33 4.2. Belediyeler -- 34 4.3. Çevre Sorunları -- 35 4.3.1. Su Kirlenmesi -- 35 4.3.2. Hava Kirlenmesi -- 36 4.3.3. Toprak Erozyonu ve Kirlenmesi -- 36 4.3.4. Gürültü -- 36 4.3.4. Dinlenme Yeri -- 36 4.4. Kentleşme -- 36 5. BEŞİNCİ BEŞ YILLIK KALKINMA PLANI (1985-1989) -- 37 5.1. Yerleşme - Şehirleşme -- 38 5.2. Konut -- 39 5.3. Mahalli İdareler -- 40 5.4. İçme Suyu- Kanalizasyon -- 41 5.5. Çevre Sorunları -- 42 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM TÜRKİYE’DE YAPILAN ALTINCI-ONUNCU (DAHİL) KALKINMA PLANLARI VE BU PLANLARDAKİ KENTLEŞME POLİTİKALARININ DEĞERLENDİRİLMESİ 1. ALTINCI BEŞ YILLIK KALKINMA PLANI (1990 – 1994) -- 44 1.1. Çevre Sorunları -- 44 1.2. Yerleşme - Şehirleşme -- 45 1.3. Konut -- 46 1.4. İçme suyu – Kanalizasyon -- 47 1.5. Mahalli İdareler -- 48 2. YEDİNCİ BEŞ YILLIK KALKINMA PLANI (1996-2000) -- 49 2.1. Mahalli İdarelerin Güçlendirilmesi Reformu -- 49 2.2. Kentsel Altyapı -- 51 2.3. Metropollerle İlgili Düzenlemeler -- 52 2.4. Çevrenin Korunması ve Geliştirilmesi -- 53 3. SEKİZİNCİ BEŞ YILLIK KALKINMA PLANI (2001 – 2005) -- 55 3.1. Yerleşme ve Şehirleşme -- 55 3.2. Konut -- 56 3.3. İçme Suyu - Kanalizasyon Arıtma Sistemleri -- 57 3.4. Katı Atık Yönetimi -- 58 3.5. Kentiçi Ulaşım -- 59 3.6. Çevre -- 60 3.7. Doğal Afetler -- 60 3.8. Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı Yerleşme ve Şehirleşme Özel İhtisas Raporu -- 60 4. DOKUZUNCU BEŞ YILLIK KALKINMA PLANI (2007-2013) -- 61 4.1. Kentiçi Ulaşım -- 61 4.2. Çevrenin Korunması ve Kentsel Altyapının Geliştirilmesi -- 62 4.3. Dokuzuncu Beş Yıllık Kalkınma Planı Yerleşme ve Şehirleşme Özel İhtisas Raporu -- 63 5. ONUNCU BEŞ YILLIK KALKINMA PLANI (2014-2018) -- 67 5.1. Mekansal Gelişme ve Planlama -- 68 5.2. Kentsel Dönüşüm ve Konut -- 69 5.3. Kentsel Altyapı -- 70 5.4. Mahalli İdareler -- 71 5.5. Çevrenin Korunması -- 72 5.6.Toprak ve Su Kaynakları Yönetimi -- 73 SONUÇ -- 76 KAYNAKÇA -- 80
Databáze: OpenAIRE
Externí odkaz: