| Popis: |
Fakihler arasındaki görüş ayrılıkları zamanla zengin bir literatür oluşturmuş ve süreç içerisinde bu görüş ayrılıklarını delilleri ile birlikte konu edinen alan ilmu'l-hilaf ismiyle anılmıştır. Bu alanda fakihler, ihtilaflı fıkıh meselelerini delillendirirken ilgili görüşleri yeniden inşa etmek suretiyle kendi zihin haritalarını ortaya koyarak değerli bir ilmî miras bırakmışlardır.Bu çalışmada, fıkhın temel alanlarından biri olan ilmu'l-hilaf, genel özellikleriyle ele alınmaktadır. Bu çerçevede; ilk bölümde ilmu'l-hilaf'ın ortaya çıkışı ele alınmış, hilaf bir kavram olarak analiz edilmiş, ilgili olduğu terimler açıklanmış ve son olarak hilaf literatürü için bir taksim önerisi sunulmuştur. İkinci bölümde hilaf bir ilim olarak ele alınmış, ilimler tasnifindeki yeri belirlenmeye çalışılmış ve ilmu'l-hilaf'ın ilgili diğer ilimlerle ilişkisini tespit edebilmek adına; fıkıh usulü, cedel, ilmu'l-mezheb, bilgi felsefesi ve yöntem ilimleri ile olan ilişkisi incelenmiştir. Üçüncü bölümde cedel yöntemlerinin hilaf eserlerinde nasıl kullanıldığı örnekler üzerinden ortaya konulmuştur. Dördüncü bölümde ilmu'l-hilaf'ın İslam ilim geleneğindeki etkilerini belirleyebilmek adına; ilmu'l-hilaf'ın fıkıh eğitimindeki yeri, fıkıh diline etkisi, ilmu'l-hilaf'a yönelik farklı yaklaşımlar, hilaf alimleri için kullanılan ünvanlar, ilmu'l-hilaf'ın mezhep olgusu ile ilişkisi ve fıkıh tarihi yazımında ilmu'l-hilaf'a biçilen rol ele alınmıştır. Disagreements between fuqahāʾ (scholars of Islamic law) formed a rich literature over time. In the process, the field dealing with these disagreements together with the arguments of the parties to the disagreements started to be referred as ʿilm al-khilāf (the science of disagreement). While supporting their opinion in controversial matters with arguments, scholars reconstructed the opinions of their respective madhhabs and thus, lefting a valuable scientific legacy revealing their mindmaps.This study, deals with ʿilm al-khilāf which is a fundamental subfield of fiqh (Islamic law) with its general aspects, In this regard, the first chapter discusses the origin of ʿilm al-khilāf, provides an analysis of khilāf as a term, explains terms related to it, and finally offers a classification for the khilāf literature. The second chapter which deals with khilāf as a science, tries to determine its position within the classification of sciences, and examines its relationship with uṣūl al-fiqh (Islamic legal theory), jadal (dialectic), ʿilm al-madhhab (science of Islamic legal schools), epistemology, and sciences of methodology in an effort to determine its relationship with other sciences. The third chapter illustrates with examples how methods of dialectics are used in khilāf works. In order to determine the effects ʿilm al-khilāf had upon the tradition of Islamic studies, the fourth chapter deals with the place of ʿilm al-khilāf within Islamic legal education, its influence on Islamic legal jargon, different approaches towards ʿilm al-khilāf, titles given to scholars of khilāf, ʿilm al-khilāf's notion of madhhab and its relation with it, and the role that was given ʿilm al-khilāf in the historiography of Islamic Law. 335 |
