| Popis: |
Üniversite kütüphanelerinde bilgi kullanım ve üretimi konusunda önemli bir değere sahip olan dergi koleksiyonunun çok boyutlu olarak değerlendirilmesi önem taşımaktadır. Bu çalışmanın temel amacı; ODTÜ dergi koleksiyonunun 2001-2011 yılları arasındaki döneme ait verilerine dayalı çok boyutlu değerlendirme yapılmasıdır. Çok sayıdaki değişken ve boyuta göre sıralama ve kümeleme özelliklerinin değerlendirildiği bu çalışmada dergilerin toplam değerinin hesaplanması amaçlanmıştır.Çalışma için ODTÜ dergi koleksiyonu ile ilgili veriler Web of Knowledge, InCites, JCR, SCImago platformlarının yanı sıra yayınevlerine ait yönetici sayfalarından elde edilmiştir. Bu platformlardan ODTÜ dergi koleksiyonu ile ilgili indirme verileri, ODTÜ adresli yayınlar ve ODTÜ dergi koleksiyonundaki yayınların uluslararası niteliği ile ilgili göstergeler elde edilmiş ve toplam 13 değişken belirlenmiştir. Çalışmamız için seçilen dergi koleksiyonu ile ilgili 13 değişken için faktör analizi uygulanmış ve boyutlar belirlenmiştir. Elde edilen boyutlar kullanım, yayın üretimi, uluslararası göstergeler ve bilimsel etki olarak adlandırılmıştır. Belirlenen dört boyut için k-ortalama kümeleme analizi yapılmış ve her bir boyut beş kümeye ayrılmıştır.Boyutların her birinde az sayıda derginin önemli değerleri oluşturduğu kümeler yer almaktadır. Ortak dergilerin ve konu alanlarının analiz edildiği çalışmada diğer boyutlarla ortak dergi/konu oranı en yüksek boyut kullanım boyutudur. Dergiler için kümeleme sonuçlarından yararlanılarak toplam değer hesaplamasının yapıldığı çalışmada dergiler dört boyutun her birinde 1-5 arası değer almıştır. Toplam değeri en yüksek dergiler ile boyutlara göre en yüksek değerli dergilerin %72'sinin ortak olduğu görülmüştür. Elde edilen toplam değer dergiler için belirlenen 13 değişkenin kümeleme öncesi orijinal değerleri ile karşılaştırılmıştır. Toplam değerin genel olarak tüm değişkenler ile iyi ve orta düzeyde ilişkili olduğu sonucu elde edilmiştir. Ayrıca kümeleme sonrası elde edilen boyutlardaki değerlerin toplam değer ile karşılaştırılması sonucu toplam değer ile ilişkisi en yüksek boyutun kullanım boyutu olduğu, uluslararası göstergeler boyutunun ise ilişkisi en düşük boyut olduğu belirlenmiştir.Sonuç olarak k-ortalama kümeleme analizi ile kullanım, yayın üretimi, uluslararası göstergeler ve bilimsel etki boyutlarına göre çok değişkenli olarak hiyerarşik değerli kümeler ve her bir boyut için en yüksek değerli dergiler belirlenmiştir. Çalışmada dergiler için elde edilen toplam değerlerin değişkenler ve boyutlarla karşılaştırılması koleksiyon yönetimi ile ilgili ölçütlerin önem derecesini göstermiştir. Çalışmadan elde edilen sonuçlar koleksiyon yönetimi ile ilgili hizmet ve politika geliştirmek için kullanılabilir.Anahtar Sözcükler :Koleksiyon yönetimi, ODTÜ dergi koleksiyonu, kullanım, uluslararası göstergeler, yayın üretimi, çok boyutlu değerlendirme, k-ortalama kümeleme analizi, faktör analizi, dergilerin toplam değeri. In university libraries; journal collection has a significiant value for usage and scientific output. Multi-dimensional analysis of journal collection is therefore very important. The main purpose of this study is to make a multi-dimensional analysis of METU's journal collection for the period of 2001-2011. In this study, ranking and clustering features of journals were evaluated by multiple variables and dimensions. The study aims to calculate a total value for journals. Data regarding METU journal collection were provided from Web of Knowledge, InCites, JCR, SCImago platforms and administration pages of publishers. Download data of METU journals, publications with METU addresses, and international quality indicators of journals were provided from these platforms and 13 variables were identified.Factor analysis has been performed for 13 variables chosen for the study in order to identify dimensions. Four dimensions have been identified as a result of factor analysis and named as usage, scientific production, international indicators and scientific impact. K-means cluster analysis has been carried out and each dimension has been partitioned into five clusters.A small number of journals satisfy significiant value by the cluster with the highest value for each dimension. The study analysed common journals and subject fields among four dimensions. Usage has the most common journals and subject fields. Calculated by clustering results, journals were scored 1-5 for each dimension. Comparison for the highest journals between total value and dimensions indicated 72 percent overlap. Comparing total value with 13 variables, there is intermediate and good correlation. Also, comparison between total value and each dimensions indicated that the highest correlation belongs to usage and the lowest correlation belongs to international indicators.In conclusion, we identified journal clusters with hierarchical value by dimensions of usage, scientific production, international indicators and scientific impact and we established journals with the highest value for each dimension. Comparison among total value, variables and dimensions show the degree of importance for measurement criteria. The results obtained from this study can be used for the development of service and collection management policy.Key Words :Collection management, METU journals collection, usage, international indicators, scientific production, multi-dimensional evaluation, k-mean cluster analysis, factor analysis, total value of journals 136 |
