| Popis: |
Lisansüstü tezlerin elektronik ortamda toplanması, düzenlenmesi ve erişime açılması konusuna ilişkin yök'ün 18.06.2018 tarihli yönergesine istinaden artık bu tarihten sonra gizlilik şartı aranmayan bütün tezler erişime açılacaktır. Günümüzde iklim değişimi dünya genelinde buğday üretimini olumsuz yönde etkilemektedir. Bu olumsuzlukların başında kuraklık ve tuzluluk gibi abiyotik stres faktörleri ön plana çıkmaktadır. Gelecekte bu stres faktörlerine karşı dayanıklı çeşitlerin belirlenmesi ve geliştirilmesi büyük önem arz etmektedir. Bu çalışma, 5 ekmeklik buğday genotipinin (Lok-1, Lucilla, RSP-561, Envoy ve Wafia) çimlenme ve erken gelişim döneminde kuraklık ve tuz stresine tepkilerinin belirlenmesi amacıyla; 2018 yılında Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü laboratuarında tesadüf parselleri faktöriyel deneme desenine göre 3 tekrarlamalı olarak yürütülmüştür. Denemede, ekmeklik buğday genotiplerine 4 farklı kuraklık stresi (kontrol, -0.2, -0.4, -0.6 MPa, PEG-6000 çözeltisi kullanılarak) ve 4 farklı tuzluluk stresi (kontrol, 4, 8 ve 12 dS/m, NaCl çözeltisi kullanılarak) uygulanmıştır. Araştırmada çim kını uzunluğu, kök uzunluğu, sürgün uzunluğu, kök yaş ve kuru ağırlığı, sürgün yaş ve kuru ağırlığı, çimlenme hızı, çimlenme gücü, oransal nem içeriği, turgor ağırlığı, klorofil-a, klorofil-b, karotenoid ve toplam klorofil içeriklerinde ve prolin içeriği özellikleri incelenmiştir. Çalışmadan elde edilen verilere göre tuz ve kuraklık stresinde kök/sürgün oranı özelliği hariç diğer incelenen özelliklerin tümünde istatistiksel olarak önemli farklılıklar görülmüştür. Kuraklık ve tuz stresi artışına bağlı olarak, kök uzunluğu, sürgün uzunluğu, kök yaş ve kuru ağırlığı, sürgün yaş ve kuru ağırlığı, çimlenme hızı, çimlenme gücü, oransal nem içeriği, turgor ağırlığı, klorofil-a,klorofil-b, karotenoid ve toplam klorofil içeriklerinde kontrol koşulları ile karşılaştırıldığında incelene bu özelliklerde azalma meydana geldiği görülmüştür. Çim kını uzunluğu ve prolin içeriği özelliğinde ise artış meydana gelmiştir. Genotipler arasında kuraklık ve tuzluluk stresine en iyi yanıt veren genotip RSP-561 olduğu, klorofil-a, klorofil-b, karotenoid ve toplam klorofil miktarında ise Lok-1 çeşidi olumlu tepki verdiği görülmüştür. Lucilla çeşidi ise, kuraklık ve tuzluluğa hassas olduğu belirlenmiştir. Yapılan araştırma sonucunda kuraklık ve tuzluluk dozu artışı ekmeklik buğday genotiplerinin erken gelişim dönemlerinde olumsuz yönde etkilediği, stres koşulları artışına bağlı olarak dirençli genotiplerde prolin miktarında artış meydana getirmiştir. In recently, climate change has a negative impact on wheat production worldwide. Abiotic stress factors such as drought and salinity come to the forefront. It is of great importance to identify and develop varieties resistant to these stress factors in the future. In this study, in order to determine the response of drought and salt stress in 5 bread wheat genotypes (Lok-1, Lucilla, RSP-561, Envoy and Wafia) during germination and early growth stage; was carried out according to completely randomized factorial design with three replications, at Cukurova University, Faculty of Agriculture, Department of Horticulture in 2018. In the experiment, 4 different drought stresses (control, -0.2, -0.4, -0.6 MPa, by using PEG-6000 solution) and 4 different salinity stress (control, 4, 8 and 12 dS / m by using NaCl solution) was applied to bread wheat genotypes. In the research, root length, coleoptile length, shoot length, root fresh and dry weight, shoot fresh and dry weight, germination rate, seed vigor, relative water content, turgor weight, chlorophyll-a, chlorophyll-b, carotenoid, and total chlorophyll content and proline content were examined. According to the data obtained from the study, statistically, significant differences were observed in all other examined properties, except the root/shoot rate feature in salt and drought stress. Depending on increase in drought and salt stress, root length, shoot length, root fresh and dry weight, shoot fresh and dry weight, germination rate, seed vigor, relative water content, turgor weight, chlorophyll-a, chlorophyll-b, carotenoid, and total chlorophyll content was compared to control conditions, it was observed that these properties decreased. In the case, coleoptile length and proline content were increased. Among genotypes, the genotype RSP-561 was the best response to drought and salinity stress, whereas chlorophyll-a, chlorophyll-b, carotenoid, and total chlorophyll were found to be positive in the Lok-1 variant. The Lucilla cultivar was found to be sensitive to drought and salinity. As a result of the research, an increase in drought and salinity dose negatively affected the bread wheat genotypes in germination and the early growth stage was caused an increase in the proline amount in resistant genotypes due to increased stress conditions. |
