| Přispěvatelé: |
Mazman, İbrahim, Kırıkkale Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sosyoloji Ana Bilim Dalı, Sosyoloji Anabilim Dalı, KKÜ, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sosyoloji Anabilim Dalı |
| Popis: |
90'lar itibariyle tüm dünyada aktif vatandaşlıkla ilgili birtakım politikalar ortaya konmaya başlamıştır. Demokratik yönetim anlayışının bir gereği olarak gerçekleştirilen bu politikaların temelinde katılım vardır. Katılımın gerek bireysel gerekse kurumsal düzeyde gerçekleştirilmesi gerekliliği sürekli ifade edilmekte, sorumluluğunu bilen, işbirliğini önemseyen ve gönüllü katılım sergileyen vatandaşları merkeze alan yönetim biçimleri giderek artmaktadır. Kentler ise aktif vatandaşlığın gerçekleştirilmesinde önemli mekânlar olarak dikkat çekmekte, yapılan değişik ve düzenlemeler en çok kentlileri ilgilendirmektedir. Kentler büyüdükçe, fiziksel yapı karmaşıklaştıkça veya nüfus yoğunlaştıkça aktif olmanın unsurlarında da eksiklikler yaşandığı bir gerçektir. Bu bağlamda çalışmamızın amacı, bireyin kentli aktif vatandaş olarak katılım düzeyleri ile kent mekânı arasında ilişkiyi araştırmaktır. Literatürden faydalanılarak "Kent Vatandaşlığı Katılım Ölçeği" geliştirilmiş ve daha sonra Ankara ve Kırıkkale illeri arasında aktif vatandaşlık düzeyini ölçmeye yönelik karşılaştırmalı bir araştırma yapılmıştır. Veriler istatistik programıyla analiz edilmiş, frekans tabloları oluşturulmuştur. Farklılık, ilişki ve etkileme düzeylerine yönelik analizler için bağımsız örneklem t-testi, Anova testi, Regresyon analizi ve Korelasyon analizi yapılmıştır. Yapılan araştırma neticesinde büyük kentlerde çoğunlukla sivil bilinci yüksek olan, sivil katılım sergileyen kentliler dikkat çekmektedir. Sosyal ve siyasi katılım düzeylerinde zayıflık görülmektedir. Küçük kentlerde ise sosyal ve siyasi katılım düzeylerinde yüksek oranlar ve anlamlı farklılıklar dikkat çekmektedir. Büyük kentlerde kentli hakkının muhatabı sivil toplum kuruluşlarıyken küçük yerlerde sosyal ve siyasi katılım gerçekleştiren kentliler çözümü komşulukta veya karar vericilerle iletişim gerçekleştirerek aramaktadır. Kentli aktif katılımının kentlerde düşük düzeyde olduğu ve kentler büyüdükçe katılım düzeylerinde azalma olduğu görülmektedir. A number of policies related to active citizenship have started to be introduced all over the world in the 1990s. Participation is at the basis of these policies, which are realized as a requirement of the understanding of democratic governance. The necessity of participation is stated at individual and institutional levels, and the forms of governance have been increasing in terms of responsibilities, cooperation and voluntary participation. Cities, on the other hand, stand out as important places in the realization of active citizenship. It is a fact that as cities grow, the physical structure becomes more complex or the population is concentrated, there are deficiencies in the elements of being active. In this context, the aim of our study is to investigate the relationship between the individual's level of participation as an active citizen and the urban space. "Urban Citizenship Participation Scale" was developed by using the literature and then a comparative research was conducted to measure the level of active citizenship between Ankara and Kırıkkale. Data were analysed by statistical program and frequency tables were created. Independent samples t-test, Anova test, Regression analysis and Correlation analysis were used for the analysis of difference, relationship and effect levels. As a result of the research, It was found that the citizens in big cities have high civic awareness and civic participation but low social and political participation levels. In small cities, citizens have high social and political participation levels. While the defenders of urban rights are the non-governmental organizations in big cities, the citizens in small cities seek the solution in the neighbourhood or by directly communicating with the decision makers. It is observed that urban active participation is low in the cities and the participation levels decrease as the cities grow. İÇİNDEKİLER ÖN SÖZ.....................................................................................................................III TABLOLAR LİSTESİ.............................................................................................VI ŞEKİLLER LİSTESİ............................................................................................VIII İÇİNDEKİLER ........................................................................................................IX GİRİŞ .......................................................................................................................... 1 BİRİNCİ BÖLÜM KURAMSAL VE KAVRAMSAL BAĞLAMDA KENT, KENTLİLİK VE AKTİF VATANDAŞLIK 1.1. KENT.................................................................................................................... 6 1.1.1. Kentle İlgili Teorik Yaklaşımlar .......................................................... 15 1.1.2. Kent ve Kimlik ..................................................................................... 20 1.1.3. Kent ve Kültür...................................................................................... 24 1.1.4. Kent ve Ekonomi.................................................................................. 29 1.1.5. Kent ve Siyaset..................................................................................... 33 1.1.6. Kent ve Din .......................................................................................... 38 1.1.7. Kent, Mekân ve Kamusal Alan ............................................................ 41 1.2. KENTLİLİK........................................................................................................ 46 1.2.1. Kentte Yaşayanlar Arası İlişkiler Bağlamında Kentlilik...................... 51 1.2.2. Kentte Yaşayanlarla Kent Arası İlişkiler Bağlamında Kentlilik.......... 54 1.2.3. Kent ve Dezavantajlı Gruplar............................................................... 58 1.3. AKTİF VATANDAŞLIK ................................................................................... 62 1.3.1.Vatandaşlık Kavramı............................................................................. 64 1.3.2. Vatandaşlık Bilincinin Temel Göstergeleri.......................................... 68 1.3.2.1. Sosyal Vatandaşlık ................................................................ 72 1.3.2.2. Sivil Vatandaşlık ................................................................... 73 X 1.3.2.3. Siyasi Vatandaşlık ................................................................. 75 1.3.2.4. Birey olarak Vatandaştan Aktif Vatandaşa ........................... 78 1.3.3. Aktif Vatandaşlık Kavramı .................................................................. 81 1.3.4. Aktif Vatandaş Olmanın Unsurları ...................................................... 85 1.3.4.1. Gönüllülük............................................................................. 89 1.3.4.2. Sorumluluk ............................................................................ 93 1.3.4.3. Katılım................................................................................... 96 1.3.4.4. İşbirliği ................................................................................ 100 1.3.5. Aktif Vatandaş-Sivil Toplum İlişkisi ................................................. 103 1.3.6. Aktif Vatandaşlık-Sosyal Sermaye İlişkisi ........................................ 108 1.4. KENTLİLİKTEN KENTLİ AKTİF VATANDAŞLIĞA ................................. 114 İKİNCİ BÖLÜM DÜNYADA VE TÜRKİYE’DE KENTLİ AKTİF VATANDAŞLIK 2.1. KENTLİ AKTİF VATANDAŞLIĞIN İŞLEVSEL BOYUTU ........................ 123 2.1.1. Kentlerde Sivil Toplum Kuruluşlarının İşlevi.................................... 128 2.1.2. Kentlerde Siyasi Katılımın İşlevsel Boyutu ....................................... 133 2.1.3. Kentlerde Sosyo-Kültürel Faaliyetlerin Artışında Vatandaşlık Bilincinin Yeri ve Önemi ............................................................................. 139 2.1.4. Kentsel Toplumsal Hareketler............................................................ 144 2.1.5. Kentli Haklarının Gelişiminin Aktif Vatandaşlık Düzeyinin Artmasındaki Rolü ....................................................................................... 150 2.1.6. Kent-Aktif Vatandaşlık İlişkisi için Sosyo-Mekânsal Yaklaşım ....... 154 2.2. DÜNYADA KENTLİ AKTİF VATANDAŞLIK GÖRÜNÜMLERİ.............. 157 2.2.1. Avrupa’da Kentli Aktif Vatandaşlık .................................................. 160 2.2.2. Amerika ve Diğer Kıta Ülkelerinde Kentli Aktif Vatandaşlık........... 168 2.2.3. Orta Doğu’da Kentli Aktif Vatandaşlık ............................................. 174 XI 2.2.4. Diğer Bölgelerde Kentli Aktif Vatandaşlık........................................ 179 2.3.TÜRKİYE’DE KENTLİ AKTİF VATANDAŞLIK GÖRÜNÜMLERİ................ 183 2.3.1. Türkiye’de Vatandaşlığın Gelişimi .................................................... 183 2.3.2. Kent ve Kentlilik Bilincinin Gelişimi, Türkiye’de Kentlileşme ........ 187 2.3.3. Sosyal Katılım Bağlamında Kentli Aktif Vatandaşlık ....................... 192 2.3.4. Sivil Katılım Bağlamında Kentli Aktif Vatandaşlık .......................... 197 2.3.5. Siyasi Katılım Bağlamında Kentli Aktif Vatandaşlık ........................ 203 2.4. TÜRKİYE’DE KENT VE AKTİF VATANDAŞLIK İLİŞKİSİ: GENEL DEĞERLENDİRME.................................................................................. 206 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM KENT VE AKTİF VATANDAŞLIK BAĞLAMINDA KARŞILAŞTIRMALI BİR ANALİZ: ANKARA - KIRIKKALE ÖRNEĞİ 3.1. YÖNTEM.......................................................................................................... 210 3.1.1. Çalışmanın Amacı.............................................................................. 210 3.1.2.Çalışmanın Kapsam ve Sınırlılıkları-Örneklemin Oluşturulması ....... 211 3.1.3. Ankara ve Kırıkkale’nin Sosyal-Kültürel-Ekonomik Yapısı ............. 213 3.1.4. Çalışmanın Hipotezleri....................................................................... 222 3.1.5. Ölçme Aracının Geliştirilmesi ........................................................... 230 3.1.5.1. Evren ve Örneklem.............................................................. 231 3.1.5.2. Veri Toplama Süreci ........................................................... 231 3.1.5.3. Kentli Vatandaş Katılım Ölçeği (KVKÖ)........................... 231 3.1.5.4. KVK Ölçeğinin Genel Olarak Değerlendirilmesi ............... 237 3.1.6. Araştırmada Kullanılan İstatistik Teknikleri...................................... 240 3.2. VERİLERİN ANALİZİ VE HİPOTEZLERİN TEST EDİLMESİ .................. 240 3.2.1. Katılımcıların Demografik Özellikleri............................................... 241 3.2.2. Birinci Grup Hipotezlerin Test Edilmesi ........................................... 246 3.2.4. İkinci Grup Hipotezlerin Test Edilmesi ............................................. 248 XII 3.2.5. Üçüncü-Dördüncü ve Beşinci Grup Hipotezlerin Test Edilmesi ....... 259 3.2.6. Altıncı Hipotezin Test Edilmesi......................................................... 262 3.3. DEĞERLENDİRME......................................................................................... 263 SONUÇ.................................................................................................................... 270 KAYNAKÇA .......................................................................................................... 277 EK 1-ANKET FORMU ......................................................................................... 291 |
