| Popis: |
ÖZETTürk Edebiyatında devriyye edebî türünü ortaya koymak, üzerindeki belirsizliği gidermek ve manzum devriyye metinlerini tespit etmeyi amaçlayan bu çalışma önsöz ve girişten sonra “Türk Edebiyatında Devriyye” ve “Manzum Devriyye Metinleri” olmak üzere iki bölümden oluşmaktadır.Giriş bölümünde öncelikle devriyyeleri yakından ilgilendiren yaratılış bahsi ele alınmıştır. Semavî dinlerde ve çok Tanrılı dinlerde yaratılış konusu çalışma ekseninde irdelenmiş ardından devriyyelerin fikrî kaynağı olan devir nazariyesi, devriyye kelimesinin sözlük ve ıstılah manaları açıklanmıştır. Devrin karıştırıldığı tenasüh ile hulûl ıstılahları üzerinde ayrıca durulmuştur. Bu bölümde son olarak ise vahdet-i vücûd felsefesi ve devir nazariyesinde yer alan varlık tasavvurları incelenmiştir.Çalışmanın ilk bölümünde ise devriyye türü üzerinde durulmuş, devriyye benzeri manzumeler asıl manzumelerden ayrılmıştır. Arap ve Fars edebiyatında devriyye konusu üzerinde durularak, Türk edebiyatında bugüne kadar yapılan devriyye çalışmaları verilmiştir. Devriyye edebî türünü oluşturan mensur devriyyeler ayrı bir başlık altında verilmiş akabinde manzum devriyyeler konusuna geçilmiştir. Manzum devriyyelerin şekil ve muhteva özellikleri ile ıstılahlar bu bölümde işlenmiştir. Bölüm, devriyyelerin diğer edebî türler ile olan ilişkisi ve devriyye yazılan muhitler ile son bulmuştur.Çalışmanın metin bölümünü oluşturan ikinci bölümde ise Türk edebiyatının farklı sahalarından 1500’den fazla edebî eserin taramasıyla tespit edilen 79 farklı şairden 167 devriyye metni kronolojik sıra dâhilinde yer almıştır. Bu güne kadar farklı çalışmalarda devriyye olduğu değerlendirilen metinlerin bazıları aslen devriyye özelliği taşımadığı için buraya dâhil edilmemiştir. Tez çalışmasıyla ulaşılan sonuçlara “Sonuç” kısmında yer verilmiştir.ABSTRACTThis study which aims to present and disambiguate the “devriyye” literary genre and to ascertain poetic devriyye texts consists of two chapters “Devriyye in Turkish Literature” and “Poetic Devriyye Texts” other than preface and introduction.In introduction, first of all, the concept of creation is dealt. The concept is scrutinized with regard to monotheistic and polytheistic religions and then the theory of devr which is the intellectual source of devriyyes, lexical and terminological meanings of the word “devriyye” is explained. It is also laid emphasis on the terms of reincarnation and incarnation that are confused with devr. Lastly, in this part, philosophy of “vahdet-i vücut” and visions of being in theory of devr are analyzed.In the first chapter of the study, devriyye literary genre is evaluated and devriyye-like poems are distinguished from actual devriyyes. Devriyye subject in Arabic and Persian literatures is brought out and the works on the subject of devriyye in Turkish literature that are done until today is given. Prosaic devriyyes that are in devriyye literary genre are mentioned in a separate section, then poetic devriyyes are examined and the terms related to form and content are treated. The chapter ends with the relationship between devriyyes and other literary genres and the circles in which devriyyes are written.In the second chapter of the study, the cronological order of the 167 devriyye texts of 79 different poets that are acquired by scanning over 1500 literary texts from different fields of Turkish literature. Some of the texts that were considered as devriyyes in the works that were done before have not been included to the study for not having the features of devriyye.The outcomes of this dissertation are presented in the “conclusion” part. |
