| Popis: |
Tehlikeli madde depolarında ürünlerin, lojistik faaliyetlerde doğru yer ve zamanda, istenilen Ģekilde bulunması hayati öneme sahiptir. Bu nedenle, seçimi yapılacak olan depo yerlerine ait alternatiflerin sayıca fazla olması istenmektedir. Alternatifler, tehlikeli maddelerin niteliğine uygun depolama yapılmasını sağlayan, lojistik açıdan en az maliyet sunan, emniyet ve güvenlikte en çok fayda sağlayan, tüm taĢıma türlerinin bir arada kullanılmasını sağlayacak çok modlu ulaĢıma imkan tanımalıdır. Tehlikeli madde depo yeri seçiminde çok sayıda niteliksel ve niceliksel kriterlerin olması, çok kriterli karar verme yöntemleriyle karar alınması gerekliliğini ortaya koymuĢtur. Bu çalıĢmada öncelikle kriterler AHP yöntemiyle ağırlıklandırılmıĢ, daha sonra tehlikeli madde depo yerlerinin değerlendirilmesinde TOPSIS ve WASPAS yöntemleri kullanılarak en uygun tehlikeli madde depo yeri belirlenmiĢtir. Önerilen modelin özel ve kamu kuruluĢlarında, baĢta tehlikeli maddeler olmak üzere tüketilebilen ve tüketilemeyen diğer ürünlere ait depo yerlerinin seçiminde kullanılması amaçlanmaktadır. ĠÇĠNDEKĠLER ÖZET ....................................................................................................................................... v ABSTRACT .......................................................................................................................... vii ÖNSÖZ ................................................................................................................................... xi KISALTMALAR VE SĠMGELER DĠZĠNĠ ........................................................................ xvii ġEKĠLLER DĠZĠNĠ .............................................................................................................. xix ÇĠZELGELER DĠZĠNĠ ......................................................................................................... xxi FORMÜLLER DĠZĠNĠ ......................................................................................................... xxv EKLER DĠZĠNĠ ................................................................................................................. xxvii GĠRĠġ ........................................................................................................................................ 1 1. BÖLÜM ............................................................................................................................... 4 1. KAVRAMSAL VE KURAMSAL ÇERÇEVE ................................................................... 4 1.1. Lojistik Kavramının Genel Çerçevesi ............................................................................... 4 1.1.1. Lojistik Faaliyetler .................................................................................................. 9 1.1.1.1. Talep Tahmini ................................................................................................. 11 1.1.1.2. Stok Yönetimi ................................................................................................. 13 1.1.1.3. Depolama ........................................................................................................ 14 1.1.1.4. MüĢteri Hizmetleri .......................................................................................... 15 1.1.1.5. Ambalajlama ................................................................................................... 16 1.1.1.6. Elleçleme ......................................................................................................... 17 1.1.1.7. TaĢıma ............................................................................................................. 18 1.1.1.8. Diğer lojistik faaliyetler .................................................................................. 19 1.1.2. Lojistikte Depolama .............................................................................................. 21 1.1.2.1 Depo Sınıflandırması ....................................................................................... 23 1.1.2.1.1 Mülkiyet Yapılarına Göre Depoların Sınıflandırılması ............................ 24 1.1.2.1.2 Sundukları Hizmet ve Amaçlarına Göre Depoların Sınıflandırılması ...... 25 xiv 1.1.3. Lojistik Faaliyetlerin Önemi ............................................................................... 28 1.2. Tehlikeli Maddeler ve Tehlikeli Madde Lojistiği ........................................................... 30 1.2.1. Tehlikeli Maddeler ................................................................................................ 30 1.2.2. Tehlikeli Maddelerin Sınıflandırılması ................................................................. 32 1.2.2.1. Patlayıcı madde ve nesneler ........................................................................... 34 1.2.2.2. Gazlar ............................................................................................................. 37 1.2.2.3. Yanıcı sıvılar .................................................................................................. 39 1.2.2.4. Yanıcı katı maddeler ...................................................................................... 40 1.2.2.5. Oksitleyiciler .................................................................................................. 42 1.2.2.6. Zehirli ve BulaĢıcı Maddeler .......................................................................... 43 1.2.2.7. Radyoaktif Maddeler ...................................................................................... 44 1.2.2.8. AĢındırıcı (Asidik) Maddeler ......................................................................... 45 1.2.2.9. Farklı Tehlikeler Ġçeren Madde ve Nesneler .................................................. 46 1.2.3. Tehlikeli Madde Lojistiği ..................................................................................... 46 1.2.4. Tehlikeli Madde Lojistiğinde Ortaya Çıkabilecek Riskler ................................... 50 1.3. Tehlikeli Maddelerin Depolanmasında KuruluĢ Yerinin Seçimi .................................... 51 1.3.1. Depo Yeri Seçimi ve Depo Yeri Seçim Kriterleri ................................................ 53 1.3.2. Tehlikeli Madde Depo Yeri Seçiminde Etkili Olan Faktör ve Kriterler .............. 58 2. BÖLÜM ............................................................................................................................ 62 2. TEHLĠKELĠ MADDE LOJĠSTĠĞĠNDE RĠSK FAKTÖRLERĠNĠN DEĞERLENDĠRĠLMESĠ VE DEPO YERĠNĠN SEÇĠMĠNDE KULLANILABĠLECEK YÖNTEMLER ....................................................................................................................... 62 2.1. Tehlikeli Madde Lojistiğinde Risk Faktörlerinin Değerlendirilmesi .............................. 62 2.2. Tehlikeli Madde Lojistiğinde Çok Kriterli Karar Verme Teknikleri .............................. 65 2.2.1. Analitik HiyerarĢi Süreci – AHP (Analytic Hierarchy Process) Yöntemi ........... 73 xv 2.2.2. Ġdeal Noktalarda Çok Boyutlu Ağırlıklandırma – TOPSIS (Technique For Ordered Preference by Similarities to Ideal Solution) Yöntemi ..................................... 83 2.2.3. BütünleĢik Ağırlıklı Toplam ve Çarpım Tekniği – WASPAS (Weighted Aggregated Sum Product Assessment ............................................................................. 87 3. BÖLÜM .............................................................................................................................. 92 3. TEHLĠKELĠ MADDE LOJĠSTĠĞĠNDE RĠSK FAKTÖRLERĠNĠN DEĞERLENDĠRĠLEREK DEPO YERĠNĠN SEÇĠMĠNE YÖNELĠK BĠR UYGULAMA ... 92 3.1. Tehlikeli Madde Lojistiği Ġcra Eden Kamu Kurumu Hakkında Bilgilendirme ............... 92 3.1.1. Kamu Kurumunun Tanıtılması .............................................................................. 92 3.1.2. Depolanan Tehlikeli Maddelerin Risk Faktörleri .................................................. 93 3.2. Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri ile Tehlikeli Madde Depo Yerinin Seçimi ......... 95 3.2.1. ÇalıĢmanın Amacı, Önemi ve Kısıtları ................................................................. 95 3.2.2. ÇalıĢmanın Yöntemi .............................................................................................. 96 3.2.3. Kriterlerin Belirlenmesi ve Ağırlıkların Hesaplanması ....................................... 100 3.2.3.1. Karar Vericilerin, Kriterlerin Belirlenmesi ve Kriter Değerlendirme Anketinin Yapılması .................................................................................................. 100 3.2.3.2. AHP Yöntemiyle Kriter Ağırlıklarının Belirlenmesine ĠliĢkin Uygulama ... 105 3.2.4 ÇKKV Yöntemleri ile Alternatif Depo Yerlerinin Değerlendirilmesi ve Seçimi 154 3.2.4.1 TOPSIS Yöntemiyle Alternatif Depo Yerlerinin Seçimine ĠliĢkin Uygulama ................................................................................................................... 162 3.2.4.2. WASPAS Yöntemiyle Alternatif Depo Yerlerinin Seçimine ĠliĢkin Uygulama ................................................................................................................... 183 SONUÇ VE ÖNERĠLER ...................................................................................................... 198 KAYNAKÇA ....................................................................................................................... 203 EKLER ................................................................................................................................. 214 ÖZGEÇMĠġ .......................................................................................................................... 259 |
