| Popis: |
TEZ6360 Tez (Doktora) -- Çukurova Üniversitesi, Adana, 2007. Kaynakça (s.61-71) var. xi, 72 s. : res. ; 29 cm. Low levels of available P in soils limit the plant production. Although total P concentrations are generally high in soils, because of some soil characteristics (low and high pH, high CaCO3, low organic matter etc.) in soils, it might be fixed in unavailable forms. Under P-limiting conditions, plants have developed some adaptation mechanisms such as changes in root morphology, increased root exudates, enhanced releases of acid phosphatase and phytase, increased root uptake of P, to survive. Because of these reasons, it can be thought that selection and cultivation of P efficient species and cultivars of a species might be very helpful for both economical and environmental aspects. In this PhD study, there was very large variation among P efficiency values of tomato genotypes. The most distinct differences between P-efficient and P-inefficient cultivars were shoot and root growth and P content under P-limiting conditions. At low P supply, P concentration in shoot was similar in all cultivars. However, it has been observed that, in sensitive cultivars, antosian accumulation in the leaves which appears in reddish-purple colour, was much higher. In the experiment dealing with the possible role of P uptake in P efficiency of tomato cultivars, it has been found that among the plants pre-cultured with low P, there was a good relation between P uptake and P efficiency of the genotypes used in this experiment. It is just to say that the Pefficient cultivars took almost 30% more P up and had higher P absorption rates than the P-inefficient cultivars. In the experiments conducted to see the role of possible physiological traits of plants such as acid phosphatase and phytase activities of roots, although the activities of both enzymes were increased under P limiting conditions, no relation was found between them and P efficiency of genotypes. Topraklarda bitkilere yarayışlı P konsantrasyonun düşük olması bitkisel üretimi sınırlamaktadır Topraklarda toplam P miktarı oldukça fazla olmakla birlikte bir takım toprak özelliklerinden (düşük veya yüksek pH, yüksek CaCO3, yetersiz organik madde vs.) gibi etmenlerden dolayı P toprakta bitkilerin kolayca yararlanamayacağı bileşiklere dönüşmektedir. Bitkiler yetersiz P koşulları altında kök sistemlerinde değişim, kök salgılarında artış, APA ve fitaz salgı aktivitelerinde atış, yüksek absorpsiyon kapasitesi gibi bir takım adaptasyon mekanizmaları geliştirebilmektedir. Bu nedenlerden dolayı, fosfor etkinliği yüksek bitki tür ve çeşitlerinin tarımsal üretim alanlarında yer alması, hem ekonomik hem de çevresel anlamda önemli faydalar sağlayacaktır. Bu tez çalışmasında, test edilen domates genotiplerinin P etkinliği oldukça geniş bir varyasyon göstermiştir. Fosfor etkinliği düşük ve yüksek bulunan çeşitler arasındaki en önemli farkın, düşük P uygulamasındaki yeşil aksam ve kök kuru madde verimi, fosfor içeriği olduğu saptanmıştır. Düşük P koşullarında yeşil aksamda P konsantrasyonun çeşitler arasında büyük benzerlik göstermiştir. Buna karşı bitki P eksiklik simptomu olan ve yeşil aksamda morarmalar şeklinde oluşan antosiyanin birikiminin duyarlı genotiplerde oldukça fazla düzeyde olduğu belirlenmiştir. Fosfor absorpsiyonu ile ilgili olarak yürütülen denemede, farklı P etkinliğine sahip çeşitlerin düşük P koşullarında P absorpsiyonu ve P absorpsiyon hızlarının P etkinliği ile ilişkili olduğu belirlenmiştir. Fosfor etkin olan genotiplerin duyarlı genotiplere göre ortalama %30 daha fazla P absorpsiyon kapasitelerinin olduğu ve P absorpsiyon hızlarının da daha fazla olduğu görülmüştür. Fosfor etkinliğindeki farklılıklardan sorumlu olabilecek bitkisel özelliklerin araştırıldığı denemelerde, P eksikliği koşullarında, köklerin APA (asit fosfataz) ve fitaz enzim aktiviteleri yeterli P koşullarına göre önemli düzeyde arttığı, ancak, söz konusu özellikler açısından çeşitler arasında farklılığın olmadığı belirlenmiştir. Bu çalışma Ç.Ü. Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi Tarafından Desteklenmiştir. Proje No |
