| Popis: |
The aim of this study is to determine, on which issues healthcare staff keep their silence, the reasons of this silence and the perceived consequences of it from the point of healthcare staff. The 884 staff of a state hospital, located in Ankara, including doctors, nurses, administrative personnel and so on, constitutes the scope of this research. The sample of the research is composed of 276 health workers. Following this research, it is determined that a great majority (62%) of healthcare staff are keeping their silence against administrators, whereas 34,1% of them expressing their problems to particular people and only 14,1% of those are talking solely about specific issues. It is also contrived that, healthcare staff stay mostly silent about administrative and organizational problems (3,10±0,92), management problems (2,65±0,96) and staff performance (2,64±0,88). Healthcare staff are of the opinion that, keeping silence will lead to negative results that may affect performance and synergy (3,60±0,77) as well. In consequence of this research, the sub-dimensions of which healthcare staff keep their silence; “improvement efforts” sub-dimensiondiffers according to gender and marital status, “ethic issues” sub-dimension differs as to training and title and “working opportunities and responsibilities” sub-dimension differs by task qualification statistically in a meaningful way. Besides, “lack of experience” sub-dimension becomes distinct by gender, training and title, whereas “ job-related fear and isolation fear” sub-dimension differs solely according to title statistically. Finally, the sub-dimension of “the results affecting performance and synergy”, which belongs to perceived results of silence differs according to marital status and title, “results causing staff unhappiness” differs as to title, whereas the sub-dimension of “the results restricting improvement and development” differs as to marital status, full operating time and job qualification. KABUL VE ONAY……………………………………………………………………………… i ETİK BEYAN…………………………………….……………………………….………...….. ii YAYIMLAMA VE FİKRİ MÜLKİYET HAKLARI BEYANI………………….………...….. iii ADAMA SAYFASI…………………………………………………………………………… .iv TEŞEKKÜR……………………………………………………………………………………. .v ÖZET…………………………………………………………………………………………… vi ABSTRACT…………………………………………………………………………………… vii İÇİNDEKİLER……………………………………………………………………………… viii KISALTMALAR DİZİNİ……………………………………………………………………… xi TABLOLAR DİZİNİ…………………………………………………………………………. xii ŞEKİLLER DİZİNİ…………………………………………………………………………… xiv GİRİŞ……………………………………………………………………………………………. 1 BÖLÜM 1: ÖRGÜTSEL SESSİZLİK KAVRAMININ TEORİK TEMELLERİ 1.1. SESSİZLİĞİN KAVRAMSAL ANALİZİ VE TARİHSEL GELİŞİMİ….…………….. 3 1.2. ÖRGÜTSEL SESSİZLİK KAVRAMI………………………………………………….. 6 1.3. SESSİZLİK İLE İLGİLİ TEORİLER…………………………………………………… 7 1.3.1. Fayda Maliyet Analizi………………………………………………………….. 7 1.3.2. Vroom’un Bekleyiş Kuramı……………………………………………………. 8 1.3.2.1. Beklenti………………………………………………….………….. …8 1.3.2.2. Amacın Değeri……………………………………………………...... 9 1.3.2.3. Araçsallık……………………………………………………………… 9 1.3.3. Sessizlik Sarmalı……………………………………………………………… 10 1.3.4. Kendini Uyarlama…………………………………………………………….. 11 1.3.5. Ajzen’in Planlı Davranış Teorisi…………………………………………… 11 1.3.6. Abilene Paradoksu……………………………………………………………. 12 1.4. SESSİZLİK TÜRLERİ………………………………………………………………… 13 1.4.1. Kabullenici Sessizlik…………………………………………………………. 13 1.4.2. Korunma Amaçlı Sessizlik…………………………………………………… 14 1.4.3. Koruma Amaçlı Sessizlik…………………………………………………….. 14 1.4.4. Faydacı Sessizlik……………………………………………………………… 15 1.5. SESSİZ KALMA BİÇİMLERİ………………………………………………………… 15 1.5.1. Çalışan İtaati………………………………………………………………… 15 1.5.2. Sağır Kulak Sendromu……………………………………………………….. 16 1.5.3. Pasif Kalma ve Razı Olma…………………………………………………… 16 1.5.4. Çekilme ve Başka Davranışlara Yönelme………………………………… 17 1.5.5. Sadakat ve İlgisizlik………………………………………………………… 17 BÖLÜM 2: ÖRGÜTSEL SESSİZLİĞİN NEDENLERİ, OLASI SONUÇLARI VE SAĞLIKTA SESSİZLİK 2.1. ÖRGÜTSEL SESSİZLİĞİN NEDENLERİ…………………………………………... 19 2.1.1. Bireysel Nedenler…………………………………………………………….. 21 2.1.1.1. Güven Eksikliği……………………………………………………… 21 2.1.1.2. Konuşmanın Riskli Bulunması……………………………………. 21 2.1.1.3. İzolasyon (Dışlanma) Korkusu……………………………………. 22 2.1.1.4. Geçmiş Tecrübeler…………………………………………………. 22 2.1.1.5. İlişkileri Zedeleme Korkusu………………………………………... 23 2.1.1.6. Kişisel Özellikler….…………………………………………………. 23 2.1.2. Yönetsel Nedenler……………………………………………………………. 23 2.1.2.1. Yöneticilerin Olumsuz Geri Bildirim Korkuları………………….... 24 2.1.2.2. İş ve İşgörene Olan Önyargılı İnanışlar………………………….. 24 2.1.2.3. Yöneticinin Yapısı…………………………………………………... 25 2.1.2.4. Yönetim Ekibinin Homojenliği…………………………………….. 25 2.1.3. Örgütsel Nedenler……………………………………………………………. 25 2.1.3.1. Adaletsizlik Kültürü…………………………………………………. 26 2.1.3.2. Sessizlik İklimi………………………………………………………. 26 2.1.3.3. Örgüt Kültürü……………………………………………………….. 26 2.1.4. Ulusal ve Kültürel Nedenler………………………………………………….. 27 2.1.4.1. Kültürel Yapı ve Normlar…………………………………………... 27 2.1.4.2. Güç Mesafesi………………………………………………………. 27 2.2. ÖRGÜTSEL SESSİZLİĞİN OLASI SONUÇLARI…………………………………. 28 2.2.1. Sessizliğin Bireysel Düzeyde Sonuçları…………………………………… 28 2.2.2. Sessizliğin Örgütsel Düzeyde Sonuçları…………………………………… 29 2.3. SAĞLIK HİZMETLERİNDE SESSİZLİK…………………………………………… 30 BÖLÜM 3: GEREÇ VE YÖNTEM 3.1. ARAŞTIRMANIN AMACI VE ÖNEMİ……………………………………………….. 36 3.2. ARAŞTIRMANIN MODELİ VE HİPOTEZLER…………………………………….. 36 3.3. ARAŞTIRMANIN EVRENİ VE ÖRNEKLEMİ…..…………………………………... 37 3.4. VERİ TOPLAMA ARAÇLARI.……………………………………………………….. 38 3.4.1. Kişisel Bilgi Formu……………………………………………………………. 38 3.4.2. Örgütsel Sessizlik Ölçeği……………………………………………..……… 39 3.5. ANKETLERİN UYGULANMASI…………………………………………………….. 40 3.6. VERİLERİN ANALİZİ…………………...…………………………………………….. 40 3.7. ARAŞTIRMANIN SINIRLILIKLARI…………………...…………………………….. 40 BÖLÜM 4: BULGULAR 4.1. SESSİZ KALINAN KONULAR, SESSİZ KALMA NEDENLERİ VE SESSİZLİĞİN ALGILANAN SONUÇLARI ÖLÇEKLERİNE İLİŞKİN YAPI GEÇERLİLİĞİ VE GÜVENİLİRLİK ANALİZİ SONUÇLARI…………………………………………………… 42 4.2. TANIMLAYICI BULGULAR..………………………………………………………… 46 4.3. HİPOTEZLERE İLİŞKİN BULGULAR..…………………………………………….. 52 4.3.1. Katılımcıların Bireysel ve Demografik Özelliklerine Göre Sessiz Kalınan Konular Alt Boyutlarına İlişkin Değerlendirmeleri……………….. 52 4.3.2. Katılımcıların Bireysel ve Demografik Özelliklerine Göre Sessiz Kalma Nedenleri Alt Boyutlarına İlişkin Değerlendirmeleri ……………….. 59 4.3.3. Katılımcıların Bireysel ve Demografik Özelliklerine Göre Sessizliğin Algılanan Sonuçları Alt Boyutlarına İlişkin Değerlendirmeleri ……………….. 64 TARTIŞMA……………………………………………………………………………………. 70 SONUÇ VE ÖNERİLER……………………………………………………………………... 79 KAYNAKLAR…………………………………………………………………...…………... 87 EKLER………………………………………………………………………………………… 97 Ek-1: Etik Kurul Onayı……………………………………………………………… 97 Ek-2: Anket Formları………………………………………………………………… 98 Ek-3: Orijinallik Raporu……………………………………………………………… 102 ÖZGEÇMİŞ……………………………………………………………………...…………... 103 Bu çalışmanın amacı; sağlık çalışanlarının sessiz kaldığı konuların neler olduğunu, sessizleşme nedenlerini ve sessizleşmenin sağlık çalışanları açısından algılanan sonuçlarını ortaya koymaktır. Araştırmanın evrenini Ankara'da faaliyet gösteren bir kamu hastanesinde görevli 884 sağlık çalışanı, örneklemini ise 276 sağlık çalışanı (doktor, hemşire, diğer sağlık personeli ve idari personel) oluşturmaktadır. Araştırma sonucunda; sağlık çalışanlarının önemli bir kısmının (%62) yöneticilerine karşı sessiz kaldıkları, %34,1'inin sorunlarını sadece belli kişilere, %14,1'inin ise sadece belli konularda ifade ettikleri saptanmıştır. Sağlık çalışanlarının en fazla yönetsel ve örgütsel sebeplerden ötürü (3,10±0,92), yönetim sorunları (2,65±0,96) ve çalışanların performansı (2,64±0,88) konularında sessiz kaldıkları bulunmuştur. Sağlık çalışanları, sessizliğin performans ve sinerjiyi engelleyen sonuçlar (3,60±0,77) doğuracağı fikrine katıldıklarını ifade etmişlerdir. Ayrıca araştırma sonucunda; sağlık çalışanlarının sessiz kaldıkları konular alt boyutlarından ‟iyileştirme çabaları‟ alt boyutu cinsiyete ve medeni duruma göre, ‟etik konular‟ alt boyutu eğitim ve unvana göre, ‟çalışma olanakları ve sorumluluklar‟ alt boyutu ise görev niteliğine göre istatistiksel olarak anlamlı farklılıklar göstermiştir. Sağlık çalışanlarının sessiz kalma nedenleri alt boyutlarından ‟deneyim eksikliği‟ alt boyutu cinsiyet, eğitim ve unvana göre, ‟iş ile ilgili korkular ve yalıtım korkusu‟ alt boyutu ise yalnızca unvana göre istatistiksel olarak anlamlı farklılıklar göstermiştir. Son olarak; sessizliğin algılanan sonuçları alt boyutlarından ‟performans ve sinerjiyi engelleyen sonuçlar‟ alt boyutunun medeni durum ve unvana göre, ‟işgöreni mutsuz kılan sonuçlar‟ alt boyutunun unvana göre ve ‟iyileşmeyi ve gelişmeyi kısıtlayan sonuçlar‟ alt boyutunun ise medeni durum, toplam çalışma süresi ve görev niteliğine göre istatistiksel olarak anlamlı farklılıklar gösterdiği tespit edilmiştir. |
