| Popis: |
oz DOKTORA TEZİ TURKIYEDEKI PODIFORM KROMITLERIN JEOKİMYASAL ÖZELLİKLERİ M. Zeki BILLOR ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FENBİLİMLERİ ENSTİTTÜSÜ JEOLOJİ ANABİLİM DALI Danışman: Prof Dr. Mesut ANIL Yıl: 1999, Sayfa: 235 Jury: Prof. Dr. Mesut ANIL Prof. Dr. Servet YAMAN Prof. Dr. Feyzi BİNGÖL Bu araştırmadaki temel amaç, Türkiyedeki krom yataklarındaki kromlu spinellerin jeokimyasal sonuçlarının dünyada bulunan diğer krom yatakları ile karşılaştırılmasıdır. Böylece podiform krom yataklarının kökenini daha iyi anlaşılacaktır. Krom yatakları stratiform ve podiform olarak guruplandınlır. Stratiform yataklar sakin bir jeolojik ortam içinde kıta kabuğunda oluşerken podiform kromitler Alpin tipi ofiyolitler içinde bulunur. Pdiform kromitler kendilerine özgü doku jeoloji ve iki modlu bir kimyasal compozisyona sahiptir. Tez öncelikle bu konu üzerine yoğunlaşmıştır. Tetis ofiolit kuşağı dünyanın en uzun ofiyolit kuşağı olup İspanyadan Himalaya'ya kadar uzanır. En iyi gelişimini Türkiyede vermiştir. Türkiyedeki ofiyolitler Tetis denizinin kapanmasının direk sonucu olarak oluşmuşlardır. Türkiyedeki krom yatakları düzensiz boyut ve şekillerde sayısız küçük gövdeler halinde farklı tektoniz mekanizmalarla olan Türkiyedeki üç ofiyolit kuşağı içinde bulunur. Bu podiform tipteki yataklar Balkanlardan Kafkaslara kadar Anadoluda herterde izlenebilinir. Türkiyedeki ofiyolitler HOT tipinde olup, HOT tipi ofiyolitler hızlı yayılma sonucu oluşmuşlardır. Yerbilimciler Hatay, Mersin, ve Pozantı Karsantı ofıyolitlerinin SSZ orijinli olduğunu belirtmişlerdir. Yetersiz petrografik veriden dolayı Orhaneli ve Kop Dağı ofıyolitlerinin SSZ olup olmadığı belirsizdir. Fakat, Tetis ofıyolitlerinin doğusunda yeralan ve krom içeren ofıyolitlerin özellikleri bizi bu ofıyolitlerinde SSZ karekterde olduğunu düşündürmektedir. SSZ ofiyolitler magmasının 'hydrus nature' karekteri yüksek PH2O ye neden olur. Kromit küçük magma odasında düzensiz bir şekilde değişen P etkisi ile Cr + indirgenmesi ile oluşmuştur. Anahtar sözcükler: Podiform kromit, Pozantı- Karsantı ofıyoliti, Mersin ofıyoliti, Hatay ofiyoliti, islahiye ofiyoliti, Orhaneli ofiyoliti, Kop Dağı ofiyoliti, Kromit dokusu, Kromit Jeokimyası. II ABSTRACT Ph.D. THESIS GEOCHEMICAL FEATURES OF PODIFORM CHROMITE DEPOSITS IN TURKEY M. Zeki BILLOR DEPARTMENT OF ENGINEERING GEOLOGY, INSTUTE OF NATURAL AND APPLIED SCIENCES UNIVERSITY OF ÇUKUROVA Supervisor: Prof Dr. Mesut ANIL Year: 1999, Pages: 235 Jury: Prof. Dr. Mesut ANIL Prof. Dr. Servet YAMAN Prof. Dr. Feyzi BİNGÖL The main purpose of the research reported here is to study the geochemistry of the spinel in Turkish chromite deposits and compare it with the chemistry of chromium spinel in podiform chromites world-wide with the ultimate goal of gaining a better understanding of the origins of podiform chromite. Chromite deposits are grouped as stratiform and podiform. Stratiform chromite has been emplaced and crystallized in a stable region of the continental crust whereas podiform chromite crystallized in oceanic crust and is now hosted in Alpine type ophiolites. Podiform chromite has its own unique bimodal chemical composition, texture and geology. It is the latter with which this thesis is primarily concerned. The Tethyan ophiolite belt is one of the longest ophiolite belts in the world, extending from Spain to the Himalayas. It shows its maximum development in Turkey. The tectonic setting of the Turkish ophiolite belt is a direct result of the closure of the Tethyan sea. Turkish chromite deposits are distributed as a number of small bodies of irregular shape within three ophiolite belts which have formed in variety of tectonic settings during the closure of Tethyan sea. These deposits are all podiform type and associated with the Alpine type ultra basic rocks which can be traced from the Balkans through Anatolia into the Caucasus. The Turkish ophiolites are all HOT type and HOT type ophiolites forms as a result of fast spreading rate. The geoscientist demonstrated that, Hatay, Mersin and Pozantı-Karsantı areas are SSZ origin. There are not enough petrographical data for Orhaneli and Kop Dagi ophiolites to say whether these are SSZ ophiolites or not. However, the nature of the chromite bearing eastern part of Tethyan ophiolites lead us to say Orhaneli and Kop Dagi ophiolites are more likely SSZ ophiolites. The hydrous nature of SSZ magmas produce high PH20. Chromite formation occur in small magma chambers where P is changing or varying in an irregular way reduce Cr + in the magma. Keywords: Podiform Chromite, Pozantı-Karsantı ophiolite, Mersin ophiolite, Hatay ophiolite, islahiye ophiolite, Orhaneli ophiolite. Kop Dağı Ophiolite, Chromite texture, Chromite geochemistry 235 |
