Świat uniwersalnych wartości w zetknięciu z niepełnosprawnością – przykłady z polskiej literatury dla dzieci w latach 1919-1949
| Autor: | Fidowicz, Alicja |
|---|---|
| Jazyk: | polština |
| Rok vydání: | 2017 |
| Předmět: | |
| Zdroj: | Elementary Education in Theory and Practice; Vol. 12 No. 3(45) (2017): Values and Anti-Values of Children's Literature; 119-131 Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce; Tom 12 Nr 3(45) (2017): Wartości i antywartości literatury dziecięcej; 119-131 |
| ISSN: | 1896-2327 2353-7787 |
| Popis: | The author presents chosen literary works for children created in Poland between 1919 and 1949. She makes an analysis of works created by Edward Słoński (The True Fairy Tale), Kornel Makuszyński (The Two Who Stole the Moon), Maria Kędziorzyna (Behind the LittleBroken Glass, Gaptuś From the Toy Corner). Her analysis uses disability studies and Igor Saksida’s aesthetic conception of children’s literature. Another key proposal of the paper is for a new chronology inside the history of Polish children’s literature (“thirty years 1919-1949” instead of the current division between “interwar period” and “postwar period”). The author makes an attempt to present the values (tolerance, self-acceptation) which are to be found in these works. She is also focused on the universal character of these values and interesting examples of meeting with disability for the child reader. Another proposal is returning some texts to contemporary culture after the communist period as the important element of that prose is not only its educational aspect but also the aesthetic one. Autorka przedstawia dzieła literackie powstałe dla dzieci w Polsce w latach 1919‒1949, odnoszące się do problematyki niepełnosprawności. Poddaje analizie dzieła Edwarda Słońskiego (Prawdziwa bajka), Kornela Makuszyńskiego (O dwóch takich, co ukradli księżyc), Marii Kędziorzyny (Za rozbitą szybką, Gaptuś z kąta gracianego). Posługując się dwoma perspektywami badawczymi: studiami nad niepełnosprawnością (disability studies) oraz estetyczną koncepcją literatury dla dzieci autorstwa Igora Saksidy. Prezentuje wartości obecne w tych tekstach (tolerancja, samoakceptacja), skupiając się na ich uniwersalnym charakterze. Kolejną propozycją Autorki jest zmiana chronologii w polskiej historii literatury dla dzieci – postulat „trzydziestolecia 1919‒1949”, zamiast powszechnie przyjętego podziału na dwudziestolecie międzywojenne i okres powojenny. Celem artykułu jest prezentacja utworów współcześnie zapomnianych przez nauczycieli, a które mogą stanowić ciekawe i przystępne dla dziecięcego odbiorcy przykłady zetknięcia się z niepełnosprawnością, jak również propozycja przywrócenia części z nich do obiegu kulturowego po okresie PRL-u. Utwory te można podzielić ze względu na obecność dwóch typów bohaterów: „kalekie” przedmioty oraz niepełnosprawnych bohaterów ludzkich. Bardzo ważnym elementem tej prozy jest jednak nie tylko jej wymiar dydaktyczny, ale również walory estetyczne obecne w wybranych tekstach polskich twórców. |
| Databáze: | OpenAIRE |
| Externí odkaz: |
|