| Popis: |
Temat zbiorowej tożsamości i obszaru życiowego zbiorowości, z wieloma wariantami znaczenia tych pojęć, jest obecny w literaturze chorwackiej już w średniowieczu, ale przeważnie jako element poboczny. Jednak już od czasów humanizmu nie można tylko mówić o przygodnym i przypadkowym wkroczeniu tej problematyki do utworu literackiego. Obszar objęty tą tematyką przestaje być nieokreślony, neutralny, staje się coraz bardziej obecnym ujęciem ramowym identyfikowania zbiorowości geograficzno-historycznej i uwarunkowań kulturalnych. Po okresie średniowiecza obszar narodowy (obszar życiowy etnosu/narodu) jest często przedstawiany przez autorów z udziałem silnych emocji: obszar stron rodzimych w węższym lub szerszym tego słowa znaczeniu traci swoje realne cechy wymierne poprzez wizje nastałe wskutek zagrożenia elementarnej egzystencji. Poczucie zagrożenia (autora i postaci) jest przede wszystkim wyrażane troską spowodowaną utratą terytorium państwowego oraz utratą tożsamości postrzeganej na równi z obszarem („svim nam je u more ali uze podnit“ ) = [„wszym nam lepiej się topić niźli uzde znosić”]. W literaturze takie środki emocyjne stosuje się także w celu odparcia strachu: potencjał obronny zbiorowości nabiera mocy poprzez wzmocnienie świadomości narodowej, gloryfikację obszaru chrześcijańskiego w przeciwieństwie do obszaru muzułmańskiego. Stąd autoprzekaz o obszarze podlega wartościowaniu i kształtuje się bardzo często jako ujawnianie własnej tożsamości, identyfikowanej z terytorialną oraz zróżnicowanej od innej, która zagraża terytorium/tożsamości. |
