| Popis: |
U ovome radu po prvi puta je napravljena kvalitativna i kvantitativna karakterizacija u vodi topljive organske tvari s naglaskom na površinski aktivnim tvarima (PAT) uzoraka atmosferskih aerosola segregiranima prema veličini čestica primjenom elektrokemijske metode, voltametrije izmjenične struje (AC voltametrije) i mjerenjem ukupnog u vodi topljivog organskog ugljika (WSOC). Rad uključuje ispitivanja uzoraka aerosola segregiranih na osam razina prema veličini čestica aerodinamičkog promjera od 0, 0625 do 16 μm koji su sakupljeni Berner kaskadnim impaktorom, te uzoraka PM2, 5 sakupljenima uzorkivačem velikog protoka na postaji Martinska (srednji Jadran) te u gradu Zagrebu. Odabir metode za ispitivanje PAT vodenih otopina frakcioniranih uzoraka aerosola proveden je usporedbom metoda viseće kapi i AC voltametrije. Metode su testirane na modelnoj anionskoj površinski aktivnoj tvari T-X-100 pri čemu se AC voltametrija pokazala za 2-3 reda veličine osjetljivija u odnosu na metodu viseće kapi. Utvrđena je istovjetna razdioba PAT i WSOC u aerosolima frakcioniranima prema veličini čestica za uzorke sakupljene u morskoj i urbanoj sredini sa maksimalnim koncentracijama u PM0, 125-0, 25 i PM0, 25-0, 5 frakcijama s time da su u pravilu koncentracije PAT i WSOC bile više u uzorcima urbane sredine. Usporedba normaliziranih površinskih aktivnosti (PAT/WSOC) za uzorke aerosola i modelnih tvari relevantnih za organsku tvar atmosfere kao i elektrokemijsko ispitivanje udjela anionske frakcije PAT ukazuju da je povišena površinska aktivnost u PM0, 125-0, 25 i PM0, 25-0, 5 te u pojedinim PM > 1 μm frakcijama urbanih aerosola posljedica prisustva hidrofobnijih PAT anionskog tipa u odnosu na ostale frakcije. Također, nešto hidrofobniji anionski površinski aktivni materijal je bio uglavnom prisutan u PM0, 125-0, 2 i PM8-16 frakcijama uzoraka iz Martinske. Koncentracije PAT za PM0, 0625-2 frakciju sakupljenu Bernerovim uzorkivačem činile su u prosjeku 92, 3% vrijednosti PAT nefrakcioniranih PM2, 5 uzoraka sakupljenih uzorkivačem velikog protoka, dok su koncentracije WSOC za PM0, 0625-2 frakciju činile u prosjeku 88, 2% vrijednosti WSOC PM2, 5 uzoraka. |
