| Popis: |
Tunel Sv. Ilija (Biokovo) je dužine 4440 m, a najveći nadsloj od oko 1300 m i nepristupačan teren na trasi tunela, činili su ga jedinstvenim problemom za geološku interpretaciju. U okviru geološkog kartiranja za potrebe izrade prognoznoga geološkog profila prikupljeni su brojni novi podatci. Tunel prolazi uglavnom kroz jursko-kredne karbonate, pretežito vapnence, koji pripadaju različitim genetskim i strukturno-tektonskim cjelinama (Sl. 1). Utvrđeno je da strukturni kompleks zapadnog Biokova generalno odgovara strukturama prikazanim na OGK 1:100.000 (MARINČIĆ et al., 1976). Međutim, jednu značajnu strukturnu jedinicu izgrađuju deformirane karbonatne naslage Kotišinsko-tilovičkog (JELASKA et al., 2000, 2003), odnosno SI Jadranskog korita (KORBAR, 2009), vjerojatnog SZ produžetka Budva-cukali bazena (CHOROWICZ, 1975). Na geološkom profilu su izdvojene 4 glavne strukturne jedinice (od JZ prema SI) koje pripadaju Vanjskim Dinaridima, a izgrađene su od deformiranih naslaga koje su taložene na različitim krustalnim segmentima Jadranske mikroploče: 1) Baška Voda – Vrulja: debeli slijed intenzivno deformiranih pretežito klastičnih fliških naslaga s ulošcima i bankovima zrnastih vapnenaca (eocen, Pg2) ; 2) Topići – Dubci: prebačena hektometarska antiklinala JZ vergencije, izgrađena od rudistnih vapnenaca formacije Gornjega Humca (konijak-santon, K23-4) i Foraminiferskih vapnenaca paleogena u krovini (eocen, Pg2) ; 3) Bast – Gornja Brela: deformirane masivne naslage kredno-paleogenskih padinsko-bazenskih pretežito kristaliničnih vapnenaca i breča (K25-6, Pg) te fliških klastita u krovini ; 4) Sv. Ilija – Zadvarje: kilometarska razlomljena antiklinalna struktura glavnog masiva zapadnog Biokova, izgrađena od plitkovodnih karbonata jure u južnom krilu (4a), istisnute (pop-up) fragmentirane jezgre (4b) te generalno monoklinalnog slijeda od plitkovodnih karbonata jure do gornje krede (formacije Gornjega Humca) u sjevernom krilu (4c). Antiklinala 2 je po frontalnom rasjedu navučena na intenzivno deformirani fliš Jadranskog segmenta, tj. na jedinicu 1. Jedinice 2, 3 i 4 su međusobno ograničene strmim (subvertikalnim) rasjedima. Za razliku od jedinica 2 i 4, koje se na temelju stratigrafije naslaga krede i paleogena mogu pripisati istoj tektonostratigrafskoj jedinici (Visoki krš, Dinaridski segment), središnje smještena jedinica 3 ima specifičan razvoj naslaga najmlađe krede i paleogena, što ukazuje na kompleksnu paleogeografiju i polifaznu tektoniku. Pretpostavlja se da su naslage SI Jadranskog korita istisnute kroz prethodno preko njih navučene dijelove Dinaridskog segmenta (KORBAR, 2009). Struktura zapadnog Biokova je sa SI prema zaleđu ograničena slabo izraženim protusmjernim reversnim rasjedom, koji na površini reducira debljinu naslaga formacije Gornjega Humca (konijak-santon), a na kojima nekonformno slijede eocenski Foraminiferski vapnenci. Geomehaničke značajke pretežito vapnenaca u uskoj su vezi s učestalošću slojnih diskontinuiteta, ali i strukturno-tektonskim smještajem pojedinih jedinica. Tako su, npr. na samoj trasi tunela masivni vapnenci i breče jedinice 3 izrazito raspucani u dm blokove, što je vjerojatno posljedica njihova specifičnog tektonskog smještaja. S druge strane, u također debeloslojevitim do masivnim vapnencima srednje jure (susjedna jedinica 4a) tektonski diskontinuiteti nisu tako učestali. Tijekom iskopa tunela mjestimice se nailazilo na manje (dm do m) pojave paleogenskih klastita (siltoznih glinjaka i glina), koji su utisnuti u pukotine unutar brečiranih rasjednih zona. U središnjem dijelu tunela naišlo se na dekametarsku kavernu zapunjenu nekonsolidiranim sedimentima (siltovi, siltozne gline, pijesci), zbog čega je iskop bio izuzetno usporen, jer je postojala velika opasnost od urušavanja. Prognozni geološki profil u velikoj je mjeri potvrđen tijekom iskopa tunela. |
