| Autor: |
Poje, Marina, Vuković, Branko, Radolić, Vanja, Miklavčić, Igor, Strugačevac, Maja, Planinić, Josip |
| Přispěvatelé: |
Požek, Miroslav, Ban, Ticijana, Bilušić, Ante, Dominis Prester, Predrag, Gajović, Andreja, Kumerički, Krešimir, Kurečić, Ivana, Pavin, Nenad, Radolić, Vanja, Szilner, Suzana, Tutiš, Eduard |
| Jazyk: |
angličtina |
| Rok vydání: |
2013 |
| Předmět: |
|
| Popis: |
Zemlja je kontinuirano izložena visokoenergetskim česticama koje potječu izvan sunčevog sustava (galaktičko zračenje) i sa Sunca (solarno zračenje), što se zajedno naziva kozmičkim zračenjem. Nabijene čestice kozmičkog zračenja (uglavnom protoni) stupaju u interakciju s jezgrama atoma atmosfere te se njihov intenzitet smanjuje s dubinom u atmosferi ; tu nastaju i neutroni u višestrukim reakcijama. U kozmičkom zračenju na zrakoplovnim visinama udio neutronske komponente na manjim geografskim širinama iznosi 50% do čak 75% u blizini polova (efekt geomagnetske širine). Neutronske brzine doze izmjerene su pomoću detektora nuklearnih tragova CR-39 i LR 115 uz čije se površine pričvršćuje folija bora 10B, te se neutroni detektiraju u nuklearnoj reakciji 10B (n, α) 7Li. Detektori su baždareni na Super Proton Synchrotron akceleratoru (SPS) u CERN-u (CERN-EU high-energy reference field (CERF)) gdje se simulira polje kozmičkog zračenja na zrakoplovnim visinama. Iz eksperimentalnih mjerenja na nizu zrakoplovnih letova jasno je vidljiva ovisnost brzine doze o visini, vremenu trajanja leta i ruti letenja, ali također i o aktivnosti Sunca tijekom solarnog ciklusa. Tako su na letovima prema Sjevernoj Americi i Aziji izmjerene najveće brzine neutronske doze (do 5 µSv/h) jer se na tim letovima koriste tzv. polarne rute letenja. Na letovima prema Južnoj Americi i Australiji (tzv. ekvatorijalne rute), te na letovima unutar europskog kontinenta, a koji su pod većom zaštitom magnetskog polja Zemlje, izmjerene su manje vrijednosti neutronske brzine doze (do 2 µSv/h). Navedene činjenice važne su za one grupe ljudi koji su kontinuirano izloženi takvoj vrsti zračenja: pilotima i kabinskom osoblju. Dobrim mjesečnim planiranjem ruta letenja pojedinih zrakoplovnih posada moguće je smanjiti ukupnu godišnju dozu zračenja. |
| Databáze: |
OpenAIRE |
| Externí odkaz: |
|
