Türkçe göz ve Hırvatça oko adlarından türemiş deyimler, sözcükler ve soyut anlamları: Karşılaştırmalı analiz

Autor: Kerovec, Barbara, Öner, Özgür
Přispěvatelé: Kaçalin, Mustafa S., Çakıcı, Bilal, Yılmaz, Yaşar, Çetintaş, Mesut, Durkun, Abdullah, Altun, İrem Işıl
Rok vydání: 2017
Předmět:
Popis: Temel anlamları görme algısına dayanan sözcükler çağdaş dilbilimsel arıştırmalarda birçok dilbilimcinin dikkatini çekmiştir. Bu konuda şimdiye kadarki çalışmalar genellikle fiiller üzerine yapılmıştır. Araştırmalarda görme algısı fiilerinin dünyanın neredeyse bütün dillerinde yüksek derecede çokanlamlı olduğu ispatlanmıştır. 'Anlamak', 'düşünmek', 'idrak etmek', 'bilmek' gibi bilişsel aktivitelere sıkça işaret edebildikleri için bu gruptaki fiilerin anlamlarının BİLİŞSEL AKTİVİTELER veya SOSYAL İLİŞKİLER gibi daha soyut kavramsal alanlara doğru genişlemekte olduğu gösterilmiştir (Viberg 1984, Sweetser 1990, Evans & Wilkins 2000). Bununla birlikte bazı araştırmalarda, anlam genişleme yollarının dil aileleri ve kültür farklılıklarına göre değişiklikler gösterdiklerine dikkat çekilmiştir. (ör. Evans & Wilkins 2000). Bu çalışmadaki analiz için, ayrı dil ailelerine mensup ve tipolojik açıdan farklı gruplarda yer alan Türkçe ve Hırvatçanın görme organını ifade eden Türkçe göz ve Hırvatça karşılığı oko adları seçilmiştir. Araştırmanın üç temel amacı vardır. Birincisi, her iki dilde görme organını ifade eden adlardan türemiş sözcükler ve deyimlerin anlamlarını inceleyerek iki dilde 'göz' kavramı yardımıyla hangi soyut kavramların adlandırıldığını tespit etmek amaçlanmıştır. İkinci amacı, görme organını ifade eden adlar ile görme algısı fiileri arasında anlam genişleme yollarının benzerliklerini ve farklılıklarını ortaya çıkarmaktır. Çalışmanın üçüncü amacı ise, göz ve oko adlarından türemiş farklı yapıların anlamlarının kavramsal açıdan birbiriyle nasıl ilişkili olduğunu tespit etmektir. Analizin sonuçları, göz sözcüğünü içeren yapıların Türkçede sayıca daha fazla olduğunu, dolayısıyla Türkçede görme algısının, deyim ve söz hazinesinin oluşumunda ve soyut kavramların adlandırılmasında daha önemli rol oynadığını göstermiştir. Öte yandan sonuçlar, Türkçe ve Hırvatça arasında soyut kavramların adlandırılmasında büyük benzerlikler olduğunu ortaya çıkarmıştır. Ancak her iki dilde görme organını ifade eden adlar ile görme algısı fiileri arasında anlam genişleme yollarının büyük ölçüde örtüşmedikleri tespit edilmiştir.
Databáze: OpenAIRE