| Popis: |
Gelişim dönemindeki stres maruziyeti, fetüsün beyin gelişimini olumsuz yönde etkileyerek bireylerin yatkınlık derecelerine göre farklı psikopatolojik süreçlerin gelişimine neden olabilmektedir. Kişiliği belirleyen ve davranışlarla ilgili hayati rol oynayan merkezler prefrontal korteks (PFK)?te bulunmaktadır. Bu tez çalışmasında, erken gelişim evrelerinden itibaren strese maruz kalan sıçanların PFK?deki nöronlarında meydana değişiklikler tarafsız stereolojik sayım yöntemleriyle incelenmiş ve yavruların emosyonel durumlarıyla olan ilişkisi araştırılmıştır. Prenatal ve postnatal dönemlerde strese maruz bırakılan sıçanların anksiyete düzeyinde meydana gelen değişiklikler ve depresyona yatkınlık düzeyleri değerlendirildikten sonra, nöronların strese karşı verdikleri yanıtın derecesi c-Fos immunohistokimyası ile incelenmiştir. Erken yaşam stresine maruz kalan dişi ve erkek sıçanların medial PFK?deki toplam c-Fos (+) nöron sayıları kontrol gruplarına göre anlamlı düzeyde yüksek olarak bulunmuştur. Erkek sıçanların anksiyete düzeyi ile toplam c-Fos (+) nöron sayısı arasında pozitif bir korelasyon saptanırken, depresyona yatkınlık düzeyleri ile negatif bir korelasyon saptanmıştır. Dişilerde ise anlamlı bir farklılık gözlenmemiştir. Golgi-Cox yöntemiyle boyanan piramidal nöronların dendritik kompleksitesinde ve dikensi çıkıntı yoğunluğunda da anlamlı yapısal değişiklikler gözlenmiştir. Stres maruziyeti, apikal dendritler üzerindeki dikensi çıkıntıların morfolojik özelliklerinde, yavruların anksiyete düzeyleri ile bağlantılı olarak değişikliklere neden olmuştur. Nöronlarda gözlenen bu yapısal değişiklikler, sinaptik plastisite kapasitesini olumsuz etkileyerek psikopatolojik bozuklukların gelişmesine zemin hazırlayabilir.Anahtar Kelimeler: Stres, prefrontal korteks, c-Fos, optik parçalama, anksiyete Exposure to stress during development adversely affects the brain development of fetus and might lead to the development of psychopathological processes that vary according to stress predisposition of individuals. Centers playing a crucial role in determining an individual's personality and behavior are found in the prefrontal cortex (PFC). In this thesis study, changes occurring in neurons of the PFC of rats exposed to stress from their early developmental stages were investigated by unbiased stereological counting methods and their relation with the emotional status of the offspring was examined. Following the evaluation of anxiety and depression susceptibility levels of the offspring, response of neurons to stress was examined by using c-Fos immunohistochemistry. In male and female rats exposed to early life stress, total number of c-Fos (+) neurons in the medial PFC was significantly higher than those of control groups. There was a positive correlation between the total number of c-Fos (+) neurons and anxiety levels of male rats, whereas a negative correlation with the susceptibility to depression levels. No significant differences were observed in females. Significant structural changes were also observed in the dendritic complexity and spine density of pyramidal neurons stained with Golgi-Cox method. Depending on the anxiety level, early life stress exposure caused to changes in the morphological properties of spiny protrusions on the apical dendrites. These structural changes observed in neurons might predispose to the development of psychopathological disorders by adversely affecting the synaptic plasticity capacity.Key Words: Stress, prefrontal cortex, c-Fos, optic fractionator, anxiety 88 |
