| Popis: |
Gıda güvenliği tüketiciler için yüksek öneme sahip olup, tarladan sofraya kadar ürünlerin satış amaçlı teşhir vedepolanma süreçlerinde soğuk zincire gereksinim bulunmaktadır. Süpermarketlerde soğuk zincirin önemli birparçası da teşhir tipi soğutuculardır. Bu soğutucular, standartlara uygun olarak belirli sıcaklık aralıklarında hemsoğuk muhafaza hem de donmuş muhafaza için kullanılmaktadır. Soğutucularda kullanılan evaporatör tarafındançekilen ısı ile soğutulmuş hava ürünlere üflenmektedir. Özellikle açık tip soğutucularda sıcaklığı ve bağıl nemiyüksek ortam havasının yüksek ısı ve kütle transferinden dolayı evaporatörde daha fazla karlanma ve buzlanmaetkisi, evaporatör verimini azaltmaktadır. Bu durumda evaporatörden geçen havanın fark basıncı artmakta, havadebisi, hava perdesi çıkışındaki hava hızı düşmekte ve bununla beraber ısı transferi azalmaktadır. Havaperdesinin etkinliğinin azalmasıyla emiş menfezine gelen havanın sıcaklık ve özgül nemi artarken, evaporatörgücüne olan gereksinim artmakta ve kompresör daha uzun süre devrede kalarak daha fazla elektrik enerjisitüketmektedir. Bu faktörler soğutucunun enerji etiketinde sınıflandırma yaparken yüksek enerji tüketimindendolayı etikette belirlenen enerji sınıfını ve ticari ürünlerin satış rekabetini olumsuz etkilerken, karbon salımımiktarını artırmaktadır. 1 Mart 2021’ den itibaren Avrupa Birliği’nde piyasaya sürülen teşhir tipi soğutucular içinenerji etiketi zorunlu olmuştur. Toplam enerji tüketimi, teşhir alanına bağlı hesaplanan enerji verimlilik endeksideğerine göre A’dan G’ye kadar soğutucuların enerji sınıfı belirlenmektedir. Ayrıca eko-tasarım gereğince dikeyve kombine soğutucular için enerji verimliliği endeksi değeri 1 Eylül 2023’ten itibaren 80 değerinden küçükolma zorunluluğu vardır.Literatürde teşhir tipi soğutucularda kullanılan farklı evaporatör tasarımlarının etkileri araştırılmıştır. Evaporatörtasarımlarında; evaporatörün soğutuculardaki konumu, yapısı, soğutma performansına ve defrost verimine etkisi,toplam enerji tüketimi ve homojen soğutma için önemlidir. Ayrıca teşhir tipi soğutucularda termodinamik, akışve ısıl açıdan detaylıca analiz edilerek belirlenen defrost metodu ile etkin bir şekilde defrost süreci yönetimihedeflenmelidir. Bu çalışmada, hem yüksek evaporatör hem de yüksek defrost verimi sağlanabilmesi için gerekliolan tasarım kriterleri ortaya konulmuştur. |
