| Popis: |
Osmanlı Devletinin kuruluş döneminde, kaynaklara göre yönetici zümre ile konar-göçer Türkmen toplulukların ilişkilerinin oldukça yakın olduğu anlaşılmaktadır. Özellikle Osman Bey'in takipçileri konumunda olan konar-göçer Türkmen aşiretleri ile aynı sosyal tabandan gelmesi bu yakınlığın önemli nedenlerinden biridir. Kuruluş zamanlarında tesis edilmiş olunan ülkü ve inanç birliği, Beyliğin kısa sürede büyümesine ve devlet haline gelmesine vesile olmuştur. Ancak Beylikten Devlete geçiş ile beraber ilk devirlerdeki yakın ilişkiler yerini resmi ve kontrollü ilişkilere bırakmıştır. Devletin merkezileşmesi, güçlü bir siyasi yapının oluşmasını sağlarken sosyal bakımdan yeni sorunlara neden olmuştur. Merkezi devlet sistemine uyum sağlamada zorlanan kesimler ise zaman içerisinde her fırsatta rahatsızlıklarını çeşitli yollardan göstermişlerdir. Ortaçağ dünyasının şartları ve yapısı sebebiyle merkezileşmeye karşı gösterilen tepkiler dinî temeller üzerinde yükselmiştir. Dinî argümanların her iki tarafça kullanılması ise karşımıza yeni bir durum çıkartmıştır. Öte yandan Safevi Devletinin kurulması ve kuruluşundan itibaren politikalarında Anadolu'da bulunan ve Osmanlı Devleti ile sorun yaşayan toplulukları hedef alması süreci hem daha karmaşık hem de daha zorlu hale getirmiştir. Yönetime karşı oluşan muhalefetin zamanla kemikleşmesi ve kimlik haline gelmesi ise sürecin en önemli sonuçlarından bir tanesidir. Osmanlı Devletinin merkezileşmesi ile beraber çevrenin çeşitli nedenlerle yönetimden uzaklaşması, merkezi yapının çevreyi yönetme adına aldığı kararlara gösterilen tepkiler ve Safevi Devletinin kuruluşu XVI. yüzyıl Osmanlı toplumunda ciddi hareketlerin ortaya çıkmasına ve yeni kimliklerin doğmasına vesile olmuştur. Alevî- Bektaşî toplulukların oluşumu ve gelişimi XV. ve XVI. yüzyıllarda yaşanan siyasi, sosyal olayların etkisi ile şekillenmiştir. Merkezi yönetimin bu topluluklara dair tepki ve politikalarını gerçekten anlayabilmekte ancak karşılaştırmalı tahlil ile mümkündür. |
