| Popis: |
Geçmişten günümüze ulaşan yapılarda mekânlar, toplumun sosyo kültürel yaşam biçimine göre şekillenmiş ve zaman içinde değişimlerine göre yeniden düzenlenmiştir. Yaşam tarzları, dini inançlar, aile birliğinin korunma isteği yapılardaki mekânların oluşumunda büyük rol oynamıştır. Ataerkil aile sistemine sahip toplumlarda, yaşam alanları ve mekânları ailenin büyüklüğüne uygun boyutlarda inşa edilmiş, tüm ailenin bir arada zaman geçirdiği sosyal alanlar yaratılmıştır. Bu çalışmada; Diyarbakır geleneksel mimarisinde tarihi öneminin yanı sıra plan düzeni olarak çok özel ve önemli yeri bulunan Cemilpaşa Konağındaki geçmişten günümüze gelen mekânsal çözümlemeler ile günümüzdeki kullanımları incelenmiştir. Cemilpaşa Konağı Diyarbakır’daki konaklar arasında, harem-selamlık bölümlerinin günümüze ulaştığı tek yapıdır. Konağın mimarisi ve plan düzenindeki özgünlüğü ile geçmişteki izleri mekânlarda koruması bu konağı özel kılmıĢ ve çalışmamız için seçilmesinde önemli bir etken oluşturmuştur. Konağın özgün mimarisi, günümüzde genel olarak değişmemiş olmakla birlikte konaktaki mekânların kullanımlarında belirgin düzeyde değişim ve dönüşümler gözlemlenmiştir. Konakla ilgili literatür çalışması sonrası Cemilpaşa Ailesinin anlatıldığı kitaplar incelenmiş, konağın geçmiş kullanımları ile ilgili uzman kişilerle sözlü görüşmeler yapılmıştır. Çalışmada, Cemilpaşa Ailesine ait kişisel fotoğraf ve belgeler ile harem-selamlık mekânlarının geçmişteki kullanımları incelenerek, geçmişin izlerinin mekânların oluşumuna etkisi ve yansıması araştırılmıştır. Günümüzde kent müzesine dönüştürülen Cemilpaşa Konağı’nın, yeniden işlevlendirilmesi ile ilgili tespitler yapılarak, çalışma tamamlanmıştır. In the structures that have survived from the past to the present, the spaces have been shaped according to the socio-cultural lifestyle of the society and have been rearranged according to their changes over time. Lifestyles, religious beliefs, the desire to protect family unity played a great role in the formation of spaces in the buildings. In societies with a patriarchal family system, living spaces and spaces have been built in sizes suitable for the size of the family, and social spaces where the whole family can spend time together have been created. In this study, in addition to its historical importance in Diyarbakir traditional architecture, Cemilpaşa Mansion, which has a very special and important place in terms of plan layout, has been examined with the spatial analyzes from the past to the present day. Cemilpaşa Mansion is the only one among the mansions in Diyarbakır, where the harem and salutation sections have survived to the present day. The mansion's uniqueness in its architecture and layout and the preservation of the traces of the past in the spaces made this mansion special and constituted an important factor in its selection for our study. Although the original architecture of the mansion has not changed in general today, significant changes and transformations have been observed in the use of the spaces in the mansion. After the literature study about the mansion, the books about the Cemilpaşa Family were examined, and oral interviews were held with experts about the past uses of the mansion. In the study, the personal photographs and documents belonging to the Cemilpaşa Family and the past use of the harem-selamlık spaces were examined, and the effects and reflections of the traces of the past on the formation of the spaces were investigated. The work has been completed by making determinations about the re-functioning of Cemilpaşa Mansion, which has been converted into a city museum today. |
