| Popis: |
Karpuz, Dünya'da ve Türkiye'de üretim ve tüketim değeri yüksek olan bir meyvedir. Ülkemizde karpuz üretimi Çukurova Bölgesi'nin yanı sıra, iklimin uygun olduğu Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde de geniş çaplı yapılmaktadır. Diyarbakır karpuzu olarak ünlenen yöre karpuzu Citrullus lanatus türüne ait "Sürme" çeşididir. Bu çeşit, diğerlerine göre bol lifli olmasından dolayı tıbbi değeri bulunmaktadır. Diyarbakır karpuzu, Dicle nehri kıyısında yetiştirilen yöresel bir çeşittir. Bunun antioksidan aktivitesi ve organizma üzerine olan etkileri hakkında literatürde veri bulunmamaktadır. Bu tez çalışması kapsamında, Diyarbakır karpuzunun suyu ve liyofilizatının in vitro antioksidan özellikleri incelenip vitamin, şeker ve element analizleri yapıldı. Liyofilizatın hücre canlılığı ve toksisitesi üzerine etkisi MTT (3-(4,5-dimetiltiazol-2-il)-2,5-difenil tetrazolyum bromür) ve mikrotoks deneyleri ile test edildi. Ayrıca, As(III) ile doku hasarı oluşturulmuş sıçanlarda karpuz suyu ve liyofilizatının in vivo lipid peroksidasyonunu önleme etkileri, karaciğer fonksiyon testleri ve katalaz aktivitesine olan etkisi araştırıldı. Sonuç olarak, Diyarbakır karpuz suyu ve liyofilizatının in vitro çalışmalarda antioksidan aktivitesinin olduğu, çalışılan kanser hücre hatlarına karşı inhibisyon etkisinin bulunduğu, in vivo çalışmalarda ise sıçanlarda oluşturulan arsenik toksisitesi sonucu meydana gelen protein karboksilasyonu ve lipid peroksidasyonuna karşı koruyucu etkiye sahip olduğu sonucuna varıldı. Bununla birlikte, Diyarbakır karpuzunun vitamin ve insan vücudu için gerekli olan ana grup elementler Na, K, Ca ve Mg ile eser elementler olan Fe, Mn, Zn, Co, Cu ve Se bakımından zengin olduğu tespit edildi. Anahtar kelimeler: Diyarbakır karpuzu, antioksidan aktivite, likopen, arsenik toksisitesi, MTT Watermelon is a fruit species with high value of production and consumption in the world and Turkey. In Turkey, watermelon is adaptable to be grown widely both in Çukurova region as well as where appropriate climate region of Southeastern Anatolia. The watermelon known as Diyarbakır watermelon is "Sürme" type, which belongs to Citrullus lanatus species. This type has high medicinal value due to its fiber content. Diyarbakır watermelon is a local type grown on the banks of the Tigris River. There is no data in the literature on its antioxidant activity and effects on organisms. The present thesis was undertaken to evaluate in vivo and in vitro antioxidant properties of Diyarbakır watermelon juice and lyophilisates. The vitamins, sugar and elemental analysis of Diyarbakır watermelon were also performed. The effect of lyophilisate on cell viability and toxicity was investigated by MTT (3-(4,5-dimethylthiazol-2-yl)-2,5-diphenyltetrazolium bromide) and microtox experiments. In vivo lipid peroxidation and protein carboxylation inhibition effects of watermelon juice and lyophilisates on arsenic-induced damages on tissues in rats as well as their effects on liver function tests and catalase activity were also investigated. Consequently, Diyarbakır watermelon juice and lyophilisate were found to have in vitro antioxidant activity and the inhibition effect against three human cancer cell lines. It was also observed that, watermelon juice and lyophilisate were found to have a protective effect against in vivo lipid peroxidation and protein carboxylation on arsenic-induced toxicity in rats. Also, Diyarbakır watermelon was found to be rich with vitamins and the main group elements necessary for human body Na, K, Ca, Mg and trace elements such as Fe, Mg, Mn, Zn, Co, Cu and Se. Key words: Diyarbakır watermelon, antioxidant activity, lycopene, arsenic toxicity, MTT Bu doktora tez çalışması, Dicle Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinatörlüğü (DÜBAP 13-FF-48 nolu proje) ve Hayvan Deneyleri Yerel Etik Kurulu (DÜHADEK 2012/26 nolu etik kurul kararı) tarafından desteklenmiştir. |
