ÇOCUK KİTAPLARINDA YANSIMA, İKİLEME VE PEKİŞTİRME SÖZCÜK GÖRÜNÜMLERİ

Autor: Ahmet Çelebi, Ayfer Öksüz, İlker Aydin
Rok vydání: 2021
Předmět:
Zdroj: Uluslararası Anadolu Sosyal Bilimler Dergisi. 5:923-945
ISSN: 2619-9475
DOI: 10.47525/ulasbid.939363
Popis: Bir çocuğun hayal dünyasını, dil ve iletişim becerisini geliştirmenin; kendi kendinin eğitimini sağlamanın en temel yollarından biri de kitaptır. Kitaplar çocuğa yepyeni bir tecrübe sunarken çocuğun dilin zengin kaynakları ile de tanışmasını sağlar. Dilin anlam gücünü tanırken örtük olarak o dildeki sözcük ve sözcük gruplarını da tanımış olur. Bu nedenle çocuk kitapları bir toplumun eğitimde önemli bir yere sahiptir. Anadilde eser veren yazarlar aynı zamanda bir kültür aktarımına da öncü olmaktadır. Araştırmanın amacı, Türkçe çocuk kitaplarındaki yansıma, ikileme ve pekiştirme sözcüklerin kullanım sıklığını belirlemektir. Türkçe söz varlığı açısından zengin bir dildir. Türkçenin söz varlığı içinde Türk yazarların çocuklar için yazdıkları kitaplarda bu zengin söz varlığından ne derece faydalandığını belirlemek, bu kelimeleri tespit edip kitaplarda ne sıklıkla kullanıldıkları hakkında çıkarımlarda bulunmak ve Türkçe Dersi Öğretim Programındaki yerleri hakkında bilgi vermek araştırma için önemli görülmektedir. Araştırma, nitel araştırma yöntemiyle yapılandırılmıştır. Araştırmanın verilerini Cahit Zarifoğlu’nun Motorlukuş, Serçekuş, Yürekdede ve Padişah, Rıfat Ilgaz’ın Bacaksız Kamyon Sürücüsü ve Bacaksız Okulda, Mavisel Yener’in Çikolata Zamanı, Mustafa Kutlu’nun Uzun Hikâye, Birsen Türköz’ün Bir Bayram Sabahı, Muzaffer İzgü’nün Ökkeş Maçta, Cemal Süreya’nın Aritmetik İyi Kuşlar Pekiyi, İnci Aral’ın İnci Aral Küçükken Ne Olmak İstiyordu, Behiç Ak’ın Pat Karikatür Okulu, Çetin Öner’in Gülibik, Fatih Erdoğan’ın Sihirli Kaykay, Sevim Ak’ın Vanilya Kokulu Mektuplar kitapları oluşturmuştur. Araştırma verilerinin toplanması belgesel tarama ile yapılmıştır. İncelenen kitaplardaki yansımalı, ikilemeli ve pekiştirmeli kelimeler belirlenip tablolara aktarılmış ve yorumlanmıştır. İncelenen 15 kitapta 215 yansıma, 1091 ikileme ve 181 pekiştirme türünde toplam 1487 sözcük tespit edilmiştir. Bu durum ikileme türü için yeterli, yansıma ve pekiştirmeler için yetersiz olarak yorumlanmıştır.
Databáze: OpenAIRE