| Popis: |
Dikkatsizlik körlüğü beklenmedik bir objeyi görememeyi ifade etmek için kullanılan bir kavramdır. Bu araştırmanın temel amacı hazırlama türünün (fiziksel, anlamsal, yok) ve duygusal bağlamın (olumlu, olumsuz, nötr) dikkatsizlik körlüğü üzerindeki etkilerini davranışsal (dikkatsizlik körlüğü olup: beklenmeyen uyarıcıyı görmemek, olmaması: beklenmeyen uyarıcıyı görmek) ve fizyolojik (göz izleme) ölçümlerle (beklenmedik uyarıcıya ilk odaklanma süresi, beklenmedik uyarıcıya toplam odaklanma süresi, beklenmedik uyarıcıya yapılan toplam odaklanma miktarı) incelemektir.Deneyin ilk aşamasında renkli 5 adet fotoğraf teker teker her biri 1 saniye süreyle gösterilerek hazırlama görevi uygulanmıştır. İkinci aşamada 30 matematik işleminden oluşan oyalama görevi verilmiştir. Son aşamada dikkatsizlik körlüğü görevini yerine getirmişlerdir. Bu görevde katılımcılar hazırlanan 3 videodan (olumlu, olumsuz, nötr) birini izlemiş ve dikkatsizlik körlüğü ile ilgili sorulara cevap vermiştir. Çalışma sırasında katılımcıların göz hareketleri Tobii T120 model göz izleme cihazıyla kaydedilmiştir.Dikkatsizlik körlüğünü yakalamak için çekilen videoların dikkatsizlik körlüğünü ortaya çıkardığı açıkça görülmektedir. Hazırlama etkisi açısından bakıldığında en yüksek dikkatsizlik körlüğü oranları kontrol, en düşük hazırlama körlüğü oranları da anlamsal hazırlama koşulunda görülmüştür. En yüksek dikkatsizlik körlüğü oranları olumlu video ve en düşük dikkatsizlik körlüğü oranları ise nötr video koşulunda görülmüştür. Hazırlama etkisinin göz izleme ölçümleri (beklenmedik uyarıcıya yapılan toplam odaklanma süresi, beklenmedik uyarıcıya yapılan toplam odaklanma miktarı ve beklenmedik uyarıcıya yapılan ilk odaklanma süresi) üzerinde temel etkisi yoktur. Öte yandan duygusal bağlam her üç göz izleme verisi üzerinde de etkili olmuştur. Beklenmedik uyarıcıya yapılan ilk odaklanma olumsuz videoda olumlu ve nötr videodan daha uzun sürmüştür. Beklenmedik uyarıcıya yapılan toplam odaklanma süresi nötr videoda duygusal temalı videolardan daha uzundur. Beklenmedik uyarıcıya nötr ve olumlu videoda olumsuz videodan toplamda daha fazla odaklanma yapılmıştır. Dikkatsizlik körlüğüne yakalananlar ile yakalanmayanlar beklenmeyen uyarıcıya ilk odaklanma süresi açısından eşit iken dikkatsizlik körlüğüne yakalananların beklenmeyen uyarıcıya toplam odaklanma süresi yakalanmayanlardan daha uzun ve toplam odaklanma süresi daha fazladır. Araştırma sonuçları Treisman'ın (1968) zayıflatarak süzme dikkat kuramını desteklemektedir.Anahtar Sözcükler: Dikkatsizlik körlüğü, hazırlama etkisi, göz izleme, anlamsal kodlama, fiziksel kodlama, seçici dikkat, beklenmedik uyarıcı, görsel dikkat. Inattentional blindness refers to an observer's failure to notice unexpected objects. The main aim of this study is to investigate the effects of the priming type (perceptual, conceptual, control) and emotional context (positive, negative, neutral) on inattentional blindness with behavioral (inattentional blindness: noticing unexpected stimulus, non-inattentional blindness not noticing unexpected stimulus) and physiologic (eye tracking) measurements (latency of first fixation to unexpected stimulus, total fixation duration to unexpected stimulus, total fixation count to unexpected stimulus).At the first phase of the experiment 5 colored photographs were shown for one second as a priming task. Next, a distraction task consisting of 30 simple arithmetic questions was given, followed by a video and then the inattentional blindness task. Participants were randomly assigned to each of types of video (positive, negative, neutral) and then answered the questions about inattentional blindness. Their eye movements have been recorded with Tobii T120 eye tracker during the experiment.It is clearly seen that the videos prepared to catch the inattentional blindness worked. Regarding to the priming effect of inattentional blindness, it is found that the highest ratio is in control condition, and the lowest ratio is in conceptual priming condition. Moreover, the highest inattentional blindness ratio is found in the positive video condition, and the lowest ratio is in the neutral video condition. There was no main effect of priming type on eye tracking measurements (first fixation duration to unexpected stimulus, total fixation duration to unexpected stimulus, total fixation count to unexpected stimulus). However, a main effect of emotional context on all three eye track measurements has been found. First fixation duration to unexpected stimulus was longer in negative video condition than in the positive and neutral ones. Total fixation duration to unexpected stimulus was higher in neutral video condition than either negative or positive ones. Total fixation count to unexpected stimulus was longer in neutral and positive video conditions than in the negative one. Whereas first fixation time to the unexpected stimulus was equal between participants who notice unexpected stimulus and those who failed to notice unexpected stimulus, the total fixation time was longer and the total fixation count was higher among participants who failed to notice the unexpected stimulus. These results support the Treisman's (1968) attenuation theory.Key words: Inattentional blindness, priming effect, eye tracking, conceptual coding, perceptual coding, selective attention, unexpected stimulus, visual attention. 111 |
